Zo fotografeer je de Melkweg: deel 1

Om de Melkweg te fotograferen is het belangrijk dat het donker is. En met donker bedoelen we ook écht donker. Dus niet 's nachts in je achtertuin midden in hartje Randstad bijvoorbeeld. Het lijkt misschien wel donker, maar dat is het niet. Vooral als je een lange sluitertijd gebruikt valt dat op. De horizon en de lucht zijn vervuild door omgevingslicht van bijvoorbeeld kassen, straatverlichting en voetbalvelden, dat er een oranje gloed in je foto zichtbaar is. Zoek een plek op waar zo min mogelijk omgevingslicht en lichtvervuiling te zien is, zo ver mogelijk van de bebouwde wereld vandaan. Op dit soort plekken kun je met het blote oog al meer sterren zien dan in de stad, maar de Melkweg is erg moeilijk te zien. Je hebt een hele donkere plek nodig om hier met je ogen een glimp van op te vangen. Een digitale camera kan echter meer zien dan wij, met de juiste techniek kun je de Melkweg goed zichtbaar op de foto krijgen, ook als je het Melkwegstelsel zelf niet of nauwelijks ziet. 

Zoeken

Voordat je de Melkweg vast kunt leggen, is het handig om te weten welke kant je op moet fotograferen. Afhankelijk van het tijdstip, tijd van het jaar en je locatie, kan het verschillen waar de Melkweg aan de hemel of horizon verschijnt. Ben je bekend met astronomie dan weet je de Melkweg snel te vinden, maar niet iedereen heeft die kennis. Gelukkig hebben we tegenwoordig internet en zijn er een diverse apps beschikbaar die je hierbij kunnen helpen. Maak je gebruik van een Android of iOS toestel, probeer dan de gratis applicatie Star Chart uit. Op basis van je tijdstip en locatie kun je zien welke kant je op moet kijken om de Melkweg te fotograferen. Als je eenmaal weet welke kant je op moet fotograferen, kun je jezelf voorbereiden.

Benodigdheden

Voor het fotograferen van de Melkweg heb je een camera nodig waarbij je in raw-formaat kunt fotograferen en zelf de camera-instellingen kunt aanpassen. Je hebt namelijk een sluitertijd nodig van twintig tot dertig seconden en een iso-waarde van 1600, 3200 of hoger. Verder is een lichtsterke (ultra)groothoeklens (maximaal f/4) een aanrader. Een stevig statief is een absolute must. Heb je geen groothoeklens, gebruik dan de kitlens in de maximale groothoekstand.

Aan de slag

Heb je een plekje gevonden en weet je in welke richting je moet fotograferen? Dan kun je aan de slag. Plaats je camera op een statief en richt je camera richting de Melkweg. Stel vervolgens handmatig scherp op de sterren. Zet de camera in 'live view' en zoom in op het beeld om goed te zien wanneer de sterren scherp in beeld staan. Kies de handmatige stand (M) en begin met een sluitertijd van dertig seconden, de laagst mogelijke diafragmawaarde (bijvoorbeeld f/3.5) en een hoge iso-waarde van 6400 of zelfs 12.800. Nu horen we je al denken: 'Zo'n hoge iso-waarde geeft toch veel ruis?' Dat klopt, maar we hebben de hoge gevoeligheid nodig om de nauwelijks zichtbare Melkweg vast te kunnen leggen. Bovendien gaan we de foto onverbelichten en achteraf in de nabewerking weer donkerder maken, waardoor de ruis minder zichtbaar wordt.
Maak nu een testfoto. De kans is groot dat de foto veel te helder is, de lucht is niet mooi zwart, maar grijzig en geel. Het klinkt gek, maar dit is juist wat we nodig hebben om de Melkweg goed vast te leggen. Kijk goed naar het histogram op het scherm van je camera. Het is de bedoeling dat er aan de rechterkant van het histogram een 'berg' ontstaat, zonder dat deze helemaal de foto uitloopt.

In ons voorbeeld hebben we de iso-waarde verhoogd tot 12.800 en een sluitertijd van 60 seconden gebruikt bij een diafragma van f/4. Let wel op met het gebruik van lange sluitertijden: sterren bewegen, bij een lange sluitertijd worden sterren zichtbaar als streepjes in plaats van puntjes in je foto. Een lichtsterk objectief komt dus goed van toepassing. Bij f/2.8 hadden we bijvoorbeeld een sluitertijd van 30 seconden kunnen gebruiken in plaats van 60 seconden. Experimenteer met verschillende sluitertijden en iso-waarden, zodat je achteraf de beste foto uit kunt zoeken. 

Houd onze website goed in de gaten, morgen bespreken we deel 2 van deze basiscursus, namelijk de nabewerking!