Nachtfotografie: succesvol fotograferen in het donker

Als fotografen leren weheel vroeg dat licht onze allerbeste vriend is, maar wanneer het licht verdwijnt komt daar magie voor terug. Fotograferen in het donker, het vereist enige oefening en een paar basishulpmiddelen, maar fotograferen "in het donker" kan heel leuk en opwindend zijn en prachtige dramatische beelden opleveren.

Gouden uurtje en blauwe uurtje

Het gouden uurtje is het uurtje na zonsopkomst en het uurtje voor zonsondergang. Het blauwe uurtje volgt nadat de zon onder is en voordat de zon opkomt. Ondanks de naam duurt het blauwe uurtje maar slechts een tiental minuten, het gouden uurtje is wel ongeveer een uurtje. Op deze tijdstippen vind je het allermooiste licht voor avondfoto's, vooral die overgang van licht naar donker. De prachtige kleuren van de zonsondergang en het begin van de avond mensen samen en vormen een prachtig kleurenpalet. 

Benodigdheden

De eerste en belangrijkste tip voor succes bij het fotograferen in het donker is om voorbereid te zijn. Beschik over de juiste apparatuur en weet hoe je het op voorhand moet gebruiken zodat je tijdens je kleine venster met ideale verlichtingstijd de juiste foto kunt maken. 

Wat je nodig hebt om in het donker te fotograferen is een statief. Doordat je met lange sluitertijden werkt is het nodig om een stabiele ondergrond te hebben zodat je scherpe foto's krijgt. Daarnaast is een afstandsbediening absoluut geen overbodige luxe. Zelfs het afdrukken van de foto met je hand zorgt voor teveel trillingen. Dit kan eventueel ook met de ingebouwde timer, maar met een afstandsbediening kan je zelf bepalen hoelang je sluitertijd moet zijn. 

Groothoekens

De meestgebruikte lens voor nachtopnamen is de groothoeklens. Het voordeel van een groothoeklens is dat je daar een betere scherpte mee krijgt. Een telelens is lastig stabiel te houden voor 30 seconden lang en zijn meer kwetsbaar voor wind. Naast stabiliteit is een groothoeklens met de juiste instellingen ook ongelooflijk scherp.

Flitslicht of zaklamp

In het donker heb je weinig licht en dus kan je niet vertrouwen op de autofocus. De camera blijft zoeken naar een punt om op scherp te stellen, maar kan het niet vinden en blijft dus zoeken. Dit kan je voorkomen door met een flitser of met een zaklamp een deel in jouw compositie te verlichten waardoor je kunt scherpstellen. Daarnaast kan je met een zaklamp zien waar je loopt en wat je instelt op je camera. Heb je weleens gehoord van light painting? Als je tijdens het maken van een foto met een zaklamp door je compositie loopt vangt de camera dit op. De zaklamp zal dan als een lange streep worden weergegeven. Wil je je naam schrijven in de lucht tijdens het maken van de foto, dan wordt dit lightpainting genoemd. 

Externe flitser

Een externe flits kan worden gebruikt als een uitstekende bron voor invullicht wanneer deze handmatig buiten de camera wordt geactiveerd. Soms zijn bepaalde delen in een foto te donker en kan je dat dus invullen (lichter maken) met je externe flitser. Tijdens een belichting van 30 seconden kan een flits meerdere keren in verschillende richtingen licht invullen en dus meerdere delen in èèn foto belichten. 

Handmatige modus is noodzakelijk

Zoals ik eerder zei, automatische focus zal niet werken in het donker omdat de camera blijft zoeken naar een punt om op scherp te stellen. Maar ook het instellen van je camera wordt volledig handmatig gedaan. Jouw camera zal namelijk niet goed in staat zijn om zelf de juiste belichting te kiezen. Overdag is een foto makkelijk te licht of te donker, maar in het donker is dat niet zo. Daar kan een te lichte avondfoto nog steeds goed en mooi zijn. Omdat je volledige controle over je diafragma en sluitertijd nodig hebt om je belichting te bepalen, moet je fotograferen in de handmatige belichtingsstand van je camera. Je zult merken dat wanneer het licht verandert, je aanpassingen zult maken met bijna elke klik van de sluiter. 

Diafragma

Het berekenen van de juiste belichting voor een scène met weinig licht is meer een kunst dan een wetenschap. Omdat de lichtmeter niet nauwkeurig is in het donker, kan je het alleen als richtlijn gebruiken. Dit is waar praktijk en ervaring loont. Hoe meer je 's nachts fotografeert, hoe meer je intuïtie en instincten bij het schatten van belichtingen je van pas zullen komen. 

Als het donker wordt, kan je eerste instinct zijn om je ISO te verhogen en je diafragma te openen om zoveel mogelijk licht binnen te laten. Bij avondfotografie is dit echter niet nodig; het gebruik van een lange sluitertijd compenseert het gebrek aan licht. Je ISO kan hierdoor laag blijven. Dit voorkomt ook nog eens ruis in je foto's. Je diafragma is een erg belangrijke instelling bij fotografie. Je kunt namelijk je scherpte bepalen met je diafragma. Wanneer je avondfotografie beoefent wordt er vaak een gesloten diafragma gebruikt om van voor tot achter alles scherp te hebben. Dit is echter natuurlijk jouw keuze, want misschien maak jij in het donker close-up foto's of foto's met een telelens. Dit hangt dus af van jouw wensen. Wil je sterren creëren in je foto's? Dat werkt het best bij een volledig gesloten diafragma.

Lees ook: Nachtfotografie met Serge Ramelli