SD-kaarten: Wat zijn de risico’s?

Wat kan er gebeuren?

1: Je raakt je kaart kwijt

De belangrijkste oorzaak van dataverlies, is het verlies van de kaart zelf. Maar hoe kun je een kaart verliezen? Dat kan vrijwel alleen wanneer je hem niet goed opbergt of je een kaart verwisselt op locatie, bijvoorbeeld in een bos, op een berg of in een stad. De theorie dat je bij gebruik van één grote kaart een groot risico loopt, klopt dus niet. Het gebruik van meerdere kaarten die je tijdens het fotograferen verwisselt, is in ieder geval sterk af te raden. Ook loop je met meerdere kaarten het risico dat net op het decisive moment de kaart vol  is.

Wil je – bijvoorbeeld bij een trouwreportage – risico’s uitsluiten, dan moet je een camera gebruiken die twee kaarten tegelijk kan gebruiken (let er dan wel op dat ze allebei snel zijn). Gebruik je twee body’s die allebei twee kaarten gebruiken, dan minimaliseer je de kans dat er iets mis gaan heel sterk. Wanneer je dan ook nog verschillende sets kaarten gebruikt die je steeds (na het fotograferen!) afwisselt en waarvan je de data steeds keurig back-upt, sluit je dataverlies door de kaart zo goed als uit.

Micro-SD is nog erger dan SD; hier is het risico van het kwijtraken net zo groot als de kaart klein is.

2: Je kaart krijgt een kaartfout

Reden één voor dataverlies is dus verlies van de kaart. Daarna komen andere menselijke fouten, op plek één uiteraard het formateren van een kaart waar nog gegevens op staan (meestal nog te achterhalen).

Maar anders dan veel mensen denken, komt het redelijk vaak voor dat een kaart kapot gaat of niet goed functioneert. De software in de controller houdt een groot risico in: wanneer die software een bug vertoont, staat er wel wat op de kaart maar vind je het nooit meer terug.  Nu bevat vrijwel alle software bugs, maar gelukkig merk je daar meestal niets van. Maar de combinatie van de software van de kaart en die van de camera kan – vooral wanner updates plaatsvinden en standaarden veranderen -  voor problemen zorgen. Zo is de combinatie van UHSII-kaarten met sommige camera’s niet even gelukkig. Wis je vaker afzonderlijk foto’s van een kaart (in plaats van hem te formateren) dan kan de FAT (een soort inhoudsopgave van de kaart) ook fouten gaan vertonen met als gevolg dataverlies. Gaat de controller kapot, bijvoorbeeld omdat hij te heet wordt, dan heb je ook niets meer aan de kaart. Alleen een bedrijf als Kroll On Track kan er dan nog bij, maar daar zijn kosten aan verbonden. Het geheugen zelf kan er ook mee ophouden, al gebeurt dat minder vaak. Ook de contacten kunnen stuk gaan – of de behuizing, waar de contacten mee verbonden zijn, vooral wanneer de kaarten vaak in- en uit de camera gehaald worden.

LEES OOK: Beginnen met naaktfotografie

3: Je koop een kaart van een onbekend merk, of zelfs een vervalsing

De grootste kans op moeilijkheden heb je met vervalste kaarten. De markt voor SD-kaarten is heel groot, dus is hij aantrekkelijk voor oplichters en dubieuze fabrikanten. Ook zie je bij SD-kaart de meeste vervalsingen. Daarbij meldt de controller dat het een bepaalde kaart is, maar de hardware-eigenschappen van de kaart zijn anders, dan de – mogelijk gestolen - software denkt. Vaak pas dat niet goed bij elkaar, maar de producten kan dat niets schelen, want dat is een soort gelegenheidsdief. De op een na grootse kans op moeilijkheden heb je met kaarten van een onbekend merk. Met kaarten van de beste merken is de kans op moeilijkheden kleiner, maar zeker niet nul. Daarbij spelen dan ook de verschillen bij de soorten kaarten een rol.

SD: oppassen

Met SD (en mini- en micro-SD) is het oppassen. Druk je met duim en wijsvinger hard op de zijkant van zo’n kaart, dan breekt hij in tweeën. Zelf heb ik probleemloos veel foto’s gemaakt met CF-kaarten, maar met SD-kaarten heb ik van alles meegemaakt. Toegegeven, de ander redactieleden waren minder ongelukkig, maar misschien maken die ook minder foto’s. Van één kaart ging de controller stuk (vastgesteld door Kroll on Track). Bij twee andere waarschijnlijk ook, alleen zijn die nooit onderzocht. Dan zijn er twee SD-kaarten die mechanisch stuk gingen: eentje ging niet meer in de lezer en in sommige camera’s, de andere brak gewoon uit elkaar. Dat betrof dan allemaal kaarten die regulier gekocht waren, maar toegegeven: de meeste kaarten die stuk gingen waren niet van het beste merk en/of uit de duurste prijsklasse.

Soorten SD-kaarten

Er zijn drie soorten SD-kaarten (afgezien van de formaten SD, SD mini en SD micro). SD, SDHC en SDXC zijn compatibel in één richting, een oude kaart past altijd in een nieuwere camera of lezer maar omgekeerd niet. Daarnaast is er de nieuwe UHS-III-standaard die ok niet compatibel is met oudere camera’s. Een kaart van het nieuwste type in een oudere camera of kaartlezer kan dus de indruk wekken dat hij kapot is.

Professionele kaarten

De professionele kaarten (CompactFlash, CFast, XQD en in de toekomst CF-Express zijn mechanisch het degelijkst. CF-Express is getest op 10.000 x in- en uit de camera of lezer halen en datzelfde zou je dus ook voor XQD mogen verwachten. Bovendien zijn ze wat groter dus het risico dat je ze bij het verwisselen kwijtraakt is kleiner. Ook zal de controller bij zo’n grote kaart minder snel (te) heet worden.  Ten slotte mag je aannemen dat de fabrikanten voor de hogere prijs van de professionele kaarten ook een iets betere kwaliteit leveren.

Twee kaarten

Betere camera’s hebben vaak de mogelijkheid om twee kaarten te gebruiken. Dat biedt meerdere voordelen. Je kunt alle foto’s op twee kaarten opslaan, op die manier heb je dus automatisch een back-up. Een andere mogelijkheid is het maken van een back-up na het fotograferen van de ene kaart naar de andere. Heel handig wanneer je op vakantie bent en je geen computer bij je hebt. Verder kun je de twee kaart als ‘overloop’ gebruiken, zo vermijd je in ieder geval de kans van het kwijtraken omdat je geen kaart hoeft te wisselen. Ook kun je één kaart gebruiken voor RAW en de andere voor jpg of film. Is die tweede kaart een wifi-kaart (bijvoorbeeld van Toshiba) of heeft je camera wifi, dan kun je jpg’s meteen versturen naar een telefoon om ze op sociale media te publiceren.

Wat te doen bij problemen?

Wanneer je geen foto’s meer kunt maken op een kaart, doe dan in eerste instantie niets. Alles wat je nu doet kan het probleem groter maken. Waarschijnlijk kun je de foto’s nog wel naar je computer kopiëren. Lukt dat ook niet dan heb je twee mogelijkheden: je gebruikt dataherstelsoftware (liefst van de fabrikant van de kaart) of (nog beter maar mogelijk duurder) je neemt contact op met een bedrijf als Kroll on Track. Heb je per ongeluk foto’s gewist van de kaart, dan geldt in principe hetzelfde als hierboven beschreven.

Maak back-ups en ga in de cloud

Vroeg of laat overkomt het iedereen: je foto’s staan op de harde schijf of op een geheugenkaart en de kaart of de schijf doen het niet meer of worden gestolen. Dat is het moment waarop je ineens begrijpt hoe belangrijk een back-up is. Kortom: maak back-ups en doe dat vaak. Met back-ups is het een beetje als met paaseieren: één back-up is geen back-up. Je hebt er minstens twee nodig, en dan ook nog op verschillende locaties want bij inbraak of brand ben je meestal alle back-ups in huis kwijt. Back-ups in de cloud kunnen goed dienen als tweede locatie. Er zijn verschillende (deels) gratis aanbieders van cloudopslag, om er een paar te noemen: Microsoft, Google, Apple en zelfs Nikon (direct vanuit de apps).

Vertrouw echter nooit uitsluitend op cloudopslag, want ook daarmee gaat regelmatig wat mis, al is het maar door je eigen fouten. Sowieso zijn gebruikersfouten de meest voorkomende oorzaken van dataverlies, dus zorg er altijd voor dat je geconcentreerd bent wanneer je met data bezig bent.