8 tips voor foto’s zonder (mede)toeristen

21 augustus, 2023 - 20:15

Door: Redactie digifoto Starter 739

Vakantie is leuk, maar met een beetje pech merk je al op Schiphol of op de Route du Soleil dat je niet de enige bent die dat vindt. Dat maakt vakantie meteen ook weer een stuk minder leuk, want je zoekt eerder rust dan drukte op je vakantie. Je wil al helemaal niet dat al die medetoeristen ook nog eens op je foto’s staan. Maar hoe kom je van ze af?

Dit artikel is geschreven door Dré de Man en is gepubliceerd in DIGIFOTO Pro 3.2022

Voordat we je helpen met acht manieren om toeristen uit je beeld te weren, gaan we even in op iets wat daaraan voorafgaat. Om een probleem op te lossen, moet je het namelijk herkennen. Dat is niet altijd gemakkelijk: vaak zijn we zo gewend aan de mensen om ons heen, dat we ze niet eens direct waarnemen als we een foto nemen. Probeer daar in ieder geval op te letten. Het een beetje alsof je een foto maakt van een mooi gebakje en op het moment dat je afdrukt landt er een vlieg op. Dat zie je dan niet op dat moment, maar het maakt die foto wel erg lelijk, om niet zeggen onsmakelijk. Kortom: zoals altijd, kijk heel goed naar het beeld voordat je afdrukt, of desnoods onmiddellijk daarna.

‘Toeristen slapen vaak uit, ze hebben immers vakantie’

Beelduitsnede en beeldformaat

Vaak hoef je alleen maar je camera net iets anders te richten en de medevakantiegangers staan al niet meer op de foto. Dat is dan een heel eenvoudige oplossing, zie ook de foto van Mont Saint Michel in dit artikel. Maar soms gaat het niet zo eenvoudig. Denk in dat geval eens aan de mogelijkheid om het beeld bij te snijden, oftewel te croppen. Dat kan natuurlijk in Photoshop, of ook achteraf in je camera, maar je kunt ook bij de opname al een ander beeldformaat/beeldveld kiezen, dat vergemakkelijkt de compositie. Fullframe en APS-C-camera’s gebruiken standaard 2 : 3, maar zijn ook in te stellen op 3 : 4, 16 : 9 en 1 : 1 (vierkant). Bij andere camera’s is het standaardformaat 3 : 4, maar de mogelijkheden zijn dezelfde. Vergeet alleen niet je beeldformaat weer terug je zetten op normaal. Bij het croppen in Photoshop vormen A4 en veelvouden daarvan een aantrekkelijke optie: als je een foto afdrukt, kom je daar ook vaak op uit. Voor alle duidelijkheid: A3 (het dubbele van A4) is 42 x 29,7 cm.

Standpunt

Ga je daar staan waar iedereen staat, dan krijg je vaak ook iedereen op de foto. Loop je een beetje verder dan openen zich ineens allerlei andere mogelijkheden. Een iets hoger standpunt is vaak ideaal. Vaak bereik je dat effect al wanneer je de camera boven je hoofd houdt, iets wat bij spiegelloze camera’s wel heel gemakkelijk gaat. Bij reflexcamera’s is het echter ook mogelijk, zeker als je live view inschakelt. (Zonder live view wordt het een kwestie van trial & error). Bij beide soorten camera’s is het soms nodig om de helderheid van de monitor te vergroten om in de zon het beeld toch nog te kunnen zien. Die kan ook automatisch aangepast worden, maar dat is vaak niet aan te raden omdat het beeld dan in andere omstandigheden te licht of te donker lijkt.

‘Je kunt ook bij de opname al een ander beeldformaat/beeldveld kiezen, dat vergemakkelijkt de compositie’

Een aardig voorbeeld vormt de foto van de Eiffeltoren die ik in 2014 maakte. Normaal fotografeer je die van een afstand om te karakteristieke vorm te laten zien. Maar je kunt natuurlijk ook een heel ander - in dit geval heel laag - standpunt kiezen, zodat de vorm op een alternatieve manier weergegeven wordt. Hoe meer objectieven je hebt, des te flexibeler je in de standpuntkeuze bent.

Motiefkeuze

Hoe verleidelijk het soms ook is, je hóeft natuurlijk niet precies dezelfde foto te maken die al op alle ansichtkaarten staat. In de vorige alinea zagen we al dat je een ander standpunt kunt kiezen, maar kunt nog een stap verder gaan. In de letterkunde kennen we daarom het begrip pars pro toto; het deel dat staat voor het geheel. Op die manier kun je dus een foto maken van een detail van een onderwerp, dat een beeld van het onderwerp zelf oproept. Of zo’n foto overtuigend is, hangt ook een beetje af van de voorkeur en de kennis van het onderwerp van degene die de foto bekijkt. Maar soms is een detail van je onderwerp minstens zo interessant als het onderwerp zelf.

Opnametijdstip

Toeristen slapen vaak uit, ze hebben immers vakantie. Doe er je voordeel mee! Zo heb ik in Venetië om acht uur ’s ochtend foto’s gemaakt waarbij het leek alsof de stad in lockdown was. Goed, die foto’s maakte ik wel in oktober. Midden in de zomer helpt vroeg opstaan ook, maar dan moet je écht vroeg je bed uit, want de zon gaat dan ook al om 4:00 uur op . Kortom: richt je je op zonsopgang of zelfs op het gouden uur (niet letterlijk, eerder een half uur) daarvóór dan zie je bijna geen mens, op een zeer enkele ambitieuze fotograaf na. Avond- en nachtopnamen vormen natuurlijk ook een goede mogelijkheid, behalve in populaire uitgaansgebieden, dan is het in de nachtelijke uurtjes juist drukker op straat!

‘Soms is een detail van je onderwerp minstens zo interessant als het onderwerp zelf’

Scherptediepte

Soms kun je door te kiezen van een kleine scherptediepte de toeristen in de scherptediepte laten verdwijnen. Een andere mogelijkheid is weer dat je een reisgenoot fotografeert met je onderwerp onscherp op de achtergrond. Dat is dan een gebruik van de techniek uit deze alinea, die tevens onder de alinea motiefkeuze valt, maar het is een interessante mogelijkheid.

Lange sluitertijd

Iedereen kent wel de mogelijkheid om lange sluitertijden te gebruiken om de zee in een verzameling wolken of watten te doen veranderen. Dat kun je met een mensenzee ook doen. Je moet dan dezelfde techniek gebruiken, dus hoogstwaarschijnlijk een 1000x ND-filter en een statief. De sluitertijd zou dan ongeveer een minuut moeten zijn, maar hoe langer de sluitertijd, hoe beter. Je moet dan wel de foto’s combineren in Photoshop. Sommige camera’s bieden de mogelijkheid om dat in de camera te doen, maar in Photoshop gaat het vaak beter.

Combineer opnamen

Er is ook nog een andere photoshop-variant van de vorige tip: die werkt zelfs zonder statief. In de tutorial verderop zie hoe je het in Photoshops doet, hier alvast hoe je de opnamen maakt: je zet de camera op snelle continu opnamen en maak een serie van 50 of meer opnamen. Maak je er genoeg, dan kun je ook heel gericht kiezen welke opnamen je gebruikt, of welke delen ervan en je kunt desnoods een ervan retoucheren.

Verander je reisdoel

Soms lijkt het wel alsof de wereld één groot toeristentrekpleister is, maar dat lijkt écht alleen maar zo. Je hoeft in Spanje niet per se naar Barcelona of Granada, je kunt ook gewoon een trektocht door de binnenlanden maken. In Italië zie je zo gauw je onder Florence bent nog nauwelijks iemand, totdat je weer in Rome bent, als we even van een uitzondering als Orvieto afzien. Denk ook aan de mogelijkheid om vrij onbekende landen op te zoeken zoals Albanië.

Conclusie

Het is veel minder ingewikkeld dan je zou denken om tijdens je vakantie een foto te maken waarop geen of bijna geen toeristen te zien zijn. Het is vooral een kwestie van aandacht en inzet. Het is natuurlijk de vraag of je tijdens je vakantie op een zodanig serieuze manier wil fotograferen. Misschien moet je zelfs vroeger opstaan dan wanneer je werkt, maar ja: ook op vakantie geldt dat inspanning vaak een voorwaarde is voor succes.

Dit artikel is geschreven door Dré de Man en is gepubliceerd in DIGIFOTO Pro 3.2022