Wat is ISO en hoe beïnvloedt het je foto’s

Lichtgevoeligheid

ISO is de lichtgevoeligheid van je camera en is een onderdeel van de belichtingsdriehoek diafragma, sluitertijd en ISO. In het analoge tijdperk kon je fotorolletjes kopen met verschillende lichtgevoeligheid, ASA genoemd. Diezelfde standaard is voor digitale fotografie aangehouden voor ISO. De twee zijn dus hetzelfde alleen gebruiken vooral analoge fotografen het woord ASA. ISO staat voor International Standards Organization. Deze organisatie legt de standaard vast voor fabrikanten met betrekking tot lichtgevoeligheid van hun camera’s. Zo is de ISO een algemeen geaccepteerde waarde en zal die op een Canon camera niet veel verschillen van een Nikon.

De ISO waarde

De ISO waarde wordt weergegeven met een getal. Bij dure camera’s loopt dat getal hoog op, tot in de hoge duizenden. Eigenlijk geeft het getal de grenswaarde aan waarmee de sensor licht laat registreren. Ook geeft het aan of er versterking van het lichtsignaal wordt toegepast. Vergelijk het met een geluidsversterker.

Ruis

Een hoger ISO getal betekent hogere lichtgevoeligheid. In omstandigheden met weinig licht, waar je het diafragma zo ver mogelijk open hebt en de sluitertijd zo lang als kan terwijl je foto’s scherp blijven, kun je de ISO hoger zetten om een goed belichte foto te krijgen. Andersom geldt, wil je overdag een waterval fotograferen met wat bewegingsonscherpte door een lage sluitertijd, dan moet je ISO niet te hoog staan.
Er zit alleen een nadeel aan. Een hoge ISO waarde kan ruis in je foto veroorzaken, vooral in de effen en donkere delen, zoals donkere schaduwen maar ook gezichten. Vergelijk het weer met de geluidsversterker. Je kunt het geluid veel harder zetten, maar hoe luider het wordt hoe meer ruis je hoor.
Vanaf welke waarde ruis ontstaat op foto’s, is verschillend per camera. Over het algemeen geldt, hoe beter de camera (lees: duurder), hoe hoger je de ISO kunt instellen zonder ruis. Het is aan te raden om eens foto’s te maken met hoge ISO, tot aan de hoogste toe, om te zien welk effect het heeft op jouw camera.

Auto of manual

Staat je camera op automatische belichting, dan kan het in donkere omstandigheden dus goed zijn dat je camera kiest voor een hoge ISO maakt. De ruis is op het LCD scherm van je camera vaak niet goed te zien, dus het kan zijn dat je foto’s op de computer wat tegenvallen. Daarom is het geen gek idee om eens handmatig je camera in te stellen, of gebruikt te maken van ‘aperture priority’ of ‘shutter priority’. Hier kun je namelijk ook zelf de ISO waarde aangeven.

Ruis is niet altijd slecht

Veel fotografen houden hun ISO zo laag mogelijk om ruis te vermijden. Toch hoeft dat niet altijd. Soms kan het je foto ook karakter geven, zeker in zwart-wit. Het korrelige geeft de foto een oude look en voegt soms juist textuur toe. En soms heb je gewoon heb je het gewoon nodig omdat je weinig licht tot je beschikking hebt, zoals wanneer je de sterrenhemel fotografeert. ISO is niet de vijand, dus wees niet bang om af en toe wat de hoogte in te gaan. Zo lang je je maar bewust bent van het effect dat het op jouw foto zal hebben.