Review Nikon D780; meer dan een upgrade

In 2008 introduceerde Nikon de D700. Dat werd een mythische camera, om meerdere redenen. De eerste was, dat de D700 de eerste betaalbare full frame-camera van Nikon was. Belangrijker was dat de D700 in veel opzichten een mini-D3 was: hij had veel van de professionele eigenschappen van de D3. De derde reden voor het ontstaan van de mythe was, dat veel Nikon-aanhangers van mening zijn dat er nooit een echte opvolger van de D700 is gekomen. De 800-serie was beter dan de D700, maar viel in een hogere prijsklasse en was minder snel. De D600 was goedkoper maar zat qua eigenschappen duidelijk een klasse onder de D700. En de D750? Dat was op zich een prima camera die heel veel waar voor het geld bood, maar in een aantal opzichten was hij nog steeds de mindere van de D700. Hij had een langzamere sluiter, haalde minder opnamen per seconde en ook ergonomisch was hij duidelijk geen D700. 

Bij de D780 heeft Nikon de punten die de D750 miste aangepakt en er nog andere voordelen aan toegevoegd. De camera maakt op al de belofte waar. Er is nu een sluiter met 1/8000 s (de synchronisatiesnelheid is met 1/200 s hetzelfde gebleven). Ik kan absoluut geen extra trillingsonscherpte constateren, sterker nog: in directe vergelijking met een D800E bij 180mm met VR en 1/30s uit de hand, doet de D780 het heel veel beter. Maar, het is natuurlijk een reflexcamera, dus er is iets meer trilling. Daarom is het goed dat de D780 ook een elektronisch eerste sluitergordijn heeft. Dat staat standaard niet ingeschakeld, want een reflexcamera heeft minder last van vibratie door de sluiter dan een spiegelloze camera. Toch zou ik je willen aanraden het wel in te schakelen, zeker in die situaties waarin je de spiegel opklapt. Als je niet weet wat het is: bij een elektronisch eerste sluitergordijn gaat de sluiter iets eerder open, maar staat het uitlezen van de sensor uit, zodat de belichting pas begint wanneer dat ingeschakeld wordt. Hele prettig in vergelijking met alle andere Nikon-camera’s, is dat je de sluitertijden tot 900s (15 minuten) kunt instellen. Je begrijpt niet waarom die instelling er nu pas is, maar hij is er nu in ieder geval.

Het aantal beelden per seconde is een half beeld meer dan de D750. Zeven bps is niet extreem snel, maar met de elektronische sluiter haal je dan bij 12 bit RAW en jpg 12 bps en 10 bij 14 bit RAW. Dat is anderhalf keer zo snel als de D700 zonder batterijgrip. Bij erg snel bewegende onderwerpen zul je soms het rolling shutter-effect zien maar al met al kun je zeggen dat de D780 de D700 evenaart of overtreft op dit punt. Een batterijgrip zal de D780 echter niet gaan krijgen, er zijn in ieder geval geen contacten voor.

De camerabody voelt ook degelijker aan dan de D750. Verder zijn er details als de vergrendeling van de standknop de mooie titanium-gekleurde flitsschoen en de I-knop die de camera net een stuk handiger en degelijker maken.De camera heeft geen ingebouwde flitser. De reden daarvoor is dat op die manier de spatwaterbescherming groter kon zijn. In deze prijsklasse zal nauwelijks iemand een ingebouwde flitser nog als flitser gebruiken en triggers voor externe flitsers zijn ook niet duur meer.

Autofocus

De D750 had al een betere scherpstelmodule, en die is gehandhaafd. Maar er is meer: de software die de D780 gebruikt, is de allernieuwste, dus hij maakt gebruik van de ideeën van de D6. Bovendien is er een veel beter RGB-sensor met dubbel zoveel pixels, dus de camera kan veel beter onderwerpen volgen dan de D750. In situaties waarin je livebeeld gebruikt, bijvoorbeeld bij opnamen van bloemen, is de sterk verbeterde scherpstelling bij livebeeld ook een groot voordeel.

Sensor

Qua aantal megapixels is de sensor hetzelfde als die van de D750, maar technisch gezien niet. De camera heeft fase gebaseerde scherpstelling via de sensor – net als de Z 6. Nu denk je misschien dat hij identiek is aan die voor de Z 6, maar dat is hij toch niet helemaal. In de dynamiek tests deed de D780 het zowel in de felle lichten als in de schaduwen het niet iets beter. Het verschil is ongeveer een derde stop. Aan beide kanten. De ISO-gevoeligheid is ten opzichte van de D750 ook flink uitgebreid: in de normale range van 25.600 tot 51.200 ISO, in de Hi-reeks van 51.200 tot 102.400 ISO.

Video

Op het gebied van video is de D780 oneindig veel beter dan de D700, want de D700 had geen video. Maar ook ten opzichte van de D750 is video er flink op vooruit gegaan. Allereerst is de AF veel beter. De camera maakt nu gebruik van dezelfde focusmethode las de Z 6, dus met fasegebaseerde scherpstelling via de sensor. Verder heeft de D780 4k zonder crop met 30 bps en is er via hdmi 10 bit 4:2:2 en een extra N-log. Door de snelle beelduitlezing is er nauwelijks sprake van een rolling shutter-effect en het wordt bij een DX-crop nog weer duidelijk kleiner. De kwaliteit bij de DX-crop is sowieso heel erg goed. Kortom: de D780 is een uitstekende videocamera.

Divers

Dan heeft de camera een aantal extra eigenschappen die hem aantrekkelijk maken. De eerste is HDR. Tot nu waren er wel meer camera’s die HDR’s konden maken, maar de D780 kan tevens de afzonderlijke beelden in RAW opslaan. Op die manier heb je dus een heel comfortabele manier om bracketing toe te passen waarbij de camera dan voor je uitrekent hoe groot het belichtingsverschil moet zijn. Bij het maken van foto’s met effecten kan de camera ook het origineel opslaan, ook heel handig en ook in RAW. De camera maakt bij het maken van de drie opnamen gebruik van de elektronische sluiter, dus het gaat heel snel. Net als de D850 en de Nikon Z-camera’s kan de D780 ook focus-shifts maken. Dat zijn focus stacks waarbij de camera automatisch de scherpstelling veranderd. Ideaal voor al die situaties waarin de scherptediepte niet toereikend is en het kiezen van een klein diafragma niet mogelijk of wenselijk.

De picture control modes zijn ook uitgebreid, in feit overgenomen van de Z 6. Dan kan de camera ook gebruik maken van Nikons ES-2 film (dia) adapter en is er een USB-3 aansluiting met laadmogelijkheid.

D780, D850 of Z 6?

Als het gaat om een vergelijking met de D750 dan is de zaak duidelijk: de D780 biedt veel meer. Vergelijk je de D780 met de Z 6 dan is het moeilijker. In veel opzichten zijn de camera’s vrijwel identiek. De Z 6 is zelfs iets goedkoper dan de D780. Er zijn twee belangrijke verschillen tussen beide camera’s. De Z 6 is beter voorbereid op de toekomst met zijn nieuwe vatting en kan meer objectieven gebruiken; niet alleen de Z-objectieven maar ook allerlei andere objectieven met behulp van een adapter. De D780 daarentegen kan veel meer opnamen op een batterijlading maken. Natuurlijk is er dan ook nog het verschil tussen de twee soorten zoekers, maar dat is eigenlijk een kwestie van persoonlijke voorkeur. Voor de scherpstelling geldt iets soortgelijks: de D780 is bij sommige serie-opnamen net iets sneller, al zijn er ook situaties waarin het omgekeerd is. De Z 6 biedt eye-AF én veel meer scherpstelpunten, tot aan de rand van het beeld. Je zou theoretisch kunnen zeggen dat de D780 die ook heeft, maar juist in de snelle fotografische praktijk is dat niet het geval, want de camera heeft geen elektronische zoeker. De D780 heeft dan wel weer twee kaartsleuven (SD-XC).

De D850 biedt een nog beter scherpstelsysteem, met vooral meer scherpstelpunten buiten het centrum van het beeld. Uiteraard is er ook het grotere aantal megapixels en de ook verder nog beter werkende scherpstelling en het hogere aantal bps. Ook heeft de D850 een grotere en mooiere zoeker. Voor die voordelen betaal je echter ook een duidelijke meerprijs. 

Conclusie

Op het eerst gezicht lijkt de D780 een logische update van de D750. Kijk je verder, dan blijkt het een camera die meer is dan dat. Hij houdt zich zeer goed staande tegenover de beide concurrenten uit eigen huis en heeft misschien nog wel het meest weg van de mythische D700-opvolger die er nooit gekomen is. Wie een betaalbare en niet al te grote reflexcamera zoekt, kan nauwelijks iets beters kiezen.

Beoordeling 

Beeldkwaliteit 9
Bediening    8
Snelheid      8
Behuizing    8,5
Prijs/kwaliteit   9

Specificaties

Adviesprijs: € 2.499,-
Aantal effectieve pixels     6048 x 4024 pixels (24 megapixels effectief)
Beeldsensor 35,9 mm x 23,9 mm (fullframe) CMOS
ISO-gevoeligheid   100 tot en met 51.200, uitgebreid 50-205.800
Belichtingsregeling Matrix TTL meting, centrumgericht, spot
Belichtingsmodus   P / A / S / M
Sluitertype  Spleetsluiter en elektronische sluiter
Sluitertijd    900 t/m 1/8000 sec.
Elektronische sluiter 30 s t/m 1/2000 s
X-synchronisatie 1/200 sec.
Serieopnamen        7 (mechanische sluiter), en resp. 12 bps (elektronische sluiter 14 en 12 bit RAW en jpg).
Monitor           2.36 miljoen beeldpunten, kantelbaar, aanraakscherm
Info www.nikon.nl