Zoek naar bewegingsonscherpte

Bewegingsonscherpte kan ontstaan door ‘camera shake’. Hoe zit het, en wanneer wil je misschien juist wel bewegingsonscherpte in je foto’s?

Kies de sluitertijd

Het kiezen van de juiste sluitertijd vereist wat uitleg die wellicht ingewikkeld lijkt, maar eigenlijk valt het reuze mee. Als je ermee aan de slag gaat, wordt dit al snel een tweede natuur. Staat de sluiter lang open en beweegt het onderwerp, dan zie je die beweging terug in de foto. Om die beweging te bevriezen, zou je een kortere sluitertijd moeten kiezen. Ook kun je, bij een lange sluitertijd, de kleine trillingen en bewegingen in je hand terug gaan zien in de foto. Dit wordt bewegingsonscherpte genoemd. Wanneer dat gebeurt is afhankelijk van de brandpuntsafstand, maar heel grofweg kun je zeggen dat de maximale sluitertijd om bewegingsonscherpte te voorkomen 1/(brandpuntsafstand x cropfactor) is. Fotografeer je met een fullframe objectief op 200mm? Dan is de maximale sluitertijd 1/200, of de dichtstbijzijnde waarde, die 1/250 is. Fotografeer je op 100mm en heeft je camera een cropfactor van 1,6x? Dan is de maximale sluitertijd 1/160 seconde.

Bewust bewegingsonscherpte

Bewegingsonscherpte kan echter ook een bewuste keuze zijn. Je kunt hier allerlei creatieve resultaten mee bereiken. We geven een aantal voorbeelden.

Melkachtig water

Het melkachtige effect van van water dat je in sommige foto’s ziet, is bewuste bewegingsonscherpte. Het is hiervoor belangrijk dat het water in beweging is, al is het maar een klein beetje. Door de sluitertijd heel lang te zetten, wordt het bewegende oppervlak onscherp, en krijg je dat witte effect. Hoe lang je de sluitertijd moet zetten, is afhankelijk van het effect dat je wil bereiken en de snelheid waarmee het water beweegt, en van de brandpuntsafstand van je objectief. In de meeste gevallen zul je, voor het echte melkachtige effect, een ND filter moeten gebruiken. Dit Neutral Density filter houdt een deel van het licht tegen, waardoor je met extreem lange sluitertijden kunt fotograferen.

Panning

Een andere variatie op de bewuste bewegingsonscherpte, is panning. Bij panning fotografeer je een bewegend onderwerp. In plaats van de korte sluitertijd die je zou gebruiken om het onderwerp te bevriezen, zet je deze iets langer. Terwijl je de foto maakt, trek je de camera mee met de beweging. Hierdoor is het onderwerp scherp, maar de achtergrond niet. Hiermee krijg je een soort dynamiek in je foto die beweging suggereert. Het is even oefenen, maar enorm leuk om te doen.

Tekenen met licht

Ook kun je, met behulp van een lange sluitertijd, tekenen of schrijven met licht. Met een zaklamp, fietslampje of zelfs je mobiele telefoon kun je in de lucht tekenen of schrijven. Dit lukt al bij een sluitertijd van ongeveer 15 seconden, afhankelijk van hoe groot je kunstwerk is,  hoe donker de omgeving en je objectief. Zou je dit bij licht doen, dan zie je de tekening niet goed en bovendien wordt de omgeving dan al gauw overbelicht, door de lange sluitertijd. Stel je camera in, zet de focus op manual en schrijven maar.

Lichtsporen door bewegingsonscherpte

Lichtsporen worden veroorzaakt doordat de sluiter lang open staat en het onderwerp (vaak een auto) in hoge snelheid beweegt. De lichten van het voertuig maken strepen in de donkere omgeving. Omdat de omstandigheden elke keer anders zijn, en de instellingen per objectief verschillen, is er geen kant en klare formule om lichtsporen te fotograferen. Je zult het zelf moeten uitproberen. Heel grof genomen zou je kunnen beginnen bij een diafragma opening ergens in het midden (bijvoorbeeld f/8 of f/10), met een sluitertijd van tussen de 10 en 20 seconden. Daarna kun je de instellingen aanpassen.

Bewegingsonscherpte kan dus erg leuk zijn!