Lensvervorming, wat kun je er aan doen?

De meeste objectieven geven lensvervorming. Zeker lenzen die op grote afwisselende brandpuntsafstanden werken (zoomlenzen) hebben hier last van, zelfs dure lenzen. Wanneer je strakke lijnen fotografeert, bijvoorbeeld in architectuur, zijn de lijnen ineens niet meer kaarsrecht. Dit zijn de twee belangrijkste lensafwijkingen, die met software overigens prima op te lossen zijn.

Tonvormige vervorming

In het Engels ‘Barrel distortion’ genoemd. De lijnen buigen af naar buiten bij deze vervorming, alsof de foto om een ton heen valt. Je ziet dit veel bij groothoekobjectieven (ook bij prime lenzen overigens, dus lenzen met een vaste brandpuntsafstand). Door de vervorming lijken onderwerpen boller. Dat gebeurt ook als je met een groothoek- of zoomobjectief helemaal uitgezoomd heel dichtbij iets of iemand gaat staan. Fotografeer je een persoon, dan betekent dat vaak dat het lichaamsdeel dat het dichtst bij de camera is, abnormaal groot wordt. Handen, voeten, neuzen kunnen ineens gigantisch lijken in zo’n foto. Soms geeft dat een grappig effect, maar niet iedereen zal er blij mee zijn.

Lensvervorming, kussenvormige vervorming

In het Engels ‘Pincushion distortion’. Bij deze andere vorm van vervorming lijkt het er meer op dat de hoeken zijn uitgerekt en het midden wat is samengeperst. Het is alsof iemand de boven en onderkant van het frame in het midden iets naar beneden duwt. Deze vervorming treedt het meest op bij teleobjectieven, wanneer ze volledig ingezoomd gebruikt worden. Personen kunnen slanker lijken door deze vervorming, maar lijnen zijn niet meer recht. 

Lensvervorming, hoe los je het op?

Vaak merk je vervorming pas op als je de foto’s op een computer bekijkt. Maar, door je oog te trainen kun je leren wanneer er lensvervorming op zal treden en wanneer niet. En soms wil je het misschien zo laten, omdat het effect juist leuk is. Maar geen nood als dat niet zo is, het is op te lossen. Lightroom en Photoshop hebben voorgeprogrammeerde lensprofielen. Ze (her)kennen de lens en weten dus wat de afwijking is. 

Lensvervorming, lightroom

Ga naar Ontwikkelen, lenscorrecties en dan profielopties. De profielen zijn gebaseerd op gegevens die de camera en de lens herkennen. Als het goed is wordt de gebruikte lens dus vanzelf herkend, anders selecteer je hem handmatig.  De profielen zorgen voor de juist compensatie. Je kunt  dit uiteraard zelf nog naar eigen smaak bijstellen.

Lensvervorming, photoshop

In Photoshop werkt het eigenlijk hetzelfde. Kies Filter en vervolgens Lenscorrectie.
Stel de volgende opties in:
- Correctie
Selecteer de problemen die je wil corrigeren. Selecteer Afbeelding automatisch schalen als de afbeelding na het aanbrengen van de correcties sterk vergroot of verkleind is in vergelijking met de oorspronkelijke afbeelding.
- Lensprofielen
Selecteer een overeenkomend profiel. Standaard worden in Photoshop alleen profielen weergegeven die overeenkomen met de camera en lens waarmee de afbeelding is gemaakt. Photoshop herkent de lens en camera dus ook. (Het cameramodel hoeft niet perse overeen te stemmen.) Photoshop selecteert ook automatisch een overeenkomend subprofiel voor de geselecteerde lens op basis van brandpuntsafstand en f-stop. Als u de automatische selectie wilt wijzigen, klik je met de rechtermuisknop op het actieve lensprofiel en selecteer je een ander subprofiel.

Lensvervorming, handmatig

Je kunt de instellingen ook helemaal met de hand maken, als je liever meer controle wil houden over het resultaat.