Beeldscherm kalibreren voor nauwkeurige kleuren

Vaak merk je het op het moment dat je je foto’s laat afdrukken. De kleuren zijn anders! Natuurlijk ziet een foto er sowieso iets anders uit op papier dan op een scherm, doordat een scherm van achteren belicht wordt. Maar wanneer je op een ander beeldscherm kijkt, kunnen er ook kleurafwijkingen zijn. Zo ook bij de drukker. En dat is natuurlijk vervelend.

Monitor is de boosdoener

Dat kan heel goed aan de kleuren van je eigen beeldscherm liggen. In principe is vrijwel elke monitor afgesteld op het sRGB kleurprofiel, maar hoe de kleuren worden weergegeven kan toch per monitor verschillen. Het rood op de ene monitor is het rood op de andere monitor niet. Voor het bewerken van foto’s is dat geen ideale situatie, we willen als fotograaf graag dat iedereen de kleuren ziet zoals we ze hebben bedoeld. Anders hoef je ook niet zoveel tijd in het nabewerken te stoppen!

Kalibreren

Daarom kun je je monitor kalibreren. Er  zijn programma’s waarmee je dat op het oog kunt doen. Je matcht dan kleur of contrast met een voorbeeld. Dit werkt echter vaak niet zo nauwkeurig en bovendien geven monitoren vaak ook een wat blauw licht af, dat de manier waarop jij kleuren ziet kan beïnvloeden.

Hardware

Er is hardware op de markt waarmee je je monitor nauwkeuriger kunt kalibreren. Dit heet een colorimeter of een spectrophotometer.. De laatste heeft een eigen, neutrale lichtbron waarmee je ook kleuren op papier kunt meten. Dat is vooral handig wanneer je zelf afdrukken maakt, zodat je het ook op jouw papier kunt meten en kan kalibreren.

Wat doet dat apparaatje?

In beide gevallen gaat het om een apparaatje dat je aan je monitor hangt, een soort omgekeerde muis. Via een USB kabel staat deze in verbinding met je computer. De bijgeleverde software zendt de kleuren rood, groen en blauw (RGB) in verschillende sterktes naar de monitor en het apparaatje meet hoe de kleuren door de monitor worden weergegeven. Zo kan heel precies worden gemeten waar er kleurafwijkingen zitten, en kan dit worden hersteld. Dit is kalibreren. Bekijk je dus dezelfde foto op twee afzonderlijke, gekalibreerde monitoren? Dan zien de kleuren er precies hetzelfde uit. We kunnen er vanuit gaan dat drukkers ook netjes hun monitor kalibreren, dus als het goed is komen je afgedrukte foto’s dan in de juiste kleuren terug.

Omgeving

Maar, zelfs met een gekalibreerde monitor moet je nog scherp opletten als je kleuren beoordeeld. Licht van buitenaf (schemering door het raam, gloeilampen) kan kleuren beïnvloeden zonder dat we dat misschien doorhebben. Onze hersenen passen dit soort invloeden automatisch aan, maar onze apparatuur doet dat niet. Zet dus het liefst je computer in een ruimte met maar één lichtbron en geen ramen. Of dek de ramen goed af.

Laptop

Ook een monitor van een laptop kun je kalibreren. Wees je ervan bewust dat je op een laptopscherm vaker de lichtsterkte aanpast, en de hoek waarin je het scherm geklapt hebt van invloed kan zijn op hoe het contrast overkomt. Controleer dat dus consequent voordat je een foto gaat nabewerken. Zorg dat de hoek steeds hetzelfde is, net als de lichtinstelling. De lichtsterkte pas je meestal aan aan het omgevingslicht, maar bekijk het eindresultaat van je foto ook eens in een donkere ruimte met de lichtsterkte op het midden.

Instellingen

Het programma dat bij het kalibreren hoort, geeft je een aantal keuzen. Zo is er bijvoorbeeld kleurtemperatuur, die standaard vaak op 9300 Kelvin staat. Dat zorgt voor die iets blauwe tint (maar ook voor contrast tijdens games of video). Voor foto’s is een waarde van 6500 Kelvin (aangeduid als D65) beter. Kijk goed of je dit fijn vindt, de ideale instellingen verschillen per monitor. Ook kun je de helderheid aanpassen. Die is natuurlijk sterk afhankelijk van het omgevingslicht. Veel fotografen stellen hem in rond de 100-150 Cd/m2.

De kleuren die je na het kalibreren op je scherm ziet, zijn hoe de kleuren echt zijn en hoe ze er op andere gekalibreerde monitoren en bij goede printers ook uit zien. Het proces van kalibreren moet je zo nu en dan herhalen, dus wellicht is het een goed idee om zo’n apparaatje aan te schaffen. Natuurlijk kun je dat ook goed samen doen met andere fotografen, aangezien je het ding niet iedere dag nodig hebt.