Waar let je op bij aanschaf van een monitor voor grafisch werk?

Wie kent de frustratie niet: te hebben gewerkt aan een mooie foto om er vervolgens achter te komen dat deze er in print, of op het beeldscherm van iemand anders, er helemaal niet zo mooi uitziet. Het kan heel vervelend zijn als je niet weet waar in de workflow het probleem zit. Ligt het aan je monitor, aan de instellingen ervan, de software waarmee je de foto hebt bewerkt of ligt het aan de printer en het printpapier of de monitor van de ander? Soms is het zelfs een combinatie van factoren, waardoor je al helemaal niet meer weet waar je het zoeken moet. In de meeste gevallen heeft de monitor echter een grote rol in de fouten afwijkingen die ontstaan. Het zal je verbazen hoeveel fotografen nog werken zonder een professionele, gekalibreerde monitor. Zonde, want zo zal je nooit de echte kwaliteit van je eigen beelden kunnen ervaren.

Wat maakt een monitor geschikt voor grafisch werk?

Oké, als je nu overtuigd bent en je wilt oriënteren op een goede monitor waarmee je je workflow naar een hoger niveau tilt, dan loop je alweer tegen meer vragen aan. Want: wat maakt een monitor eigenlijk geschikt voor grafisch werk? Het antwoord is wederom niet simpel en heeft met meerdere facetten te maken waaronder de kleurzuiverheid en kleurruimte van de monitor.

Kleurzuiver

Geen enkel monitorpaneel is qua helderheid en zuiverheid perfect. Ieder paneel is op sommige plekken donkerder dan op andere en soms zelfs een beetje verkleurd. Dat is lastig, omdat je bij het bewerken van je foto niet meer kunt zien of de kleurverschillen in je beeldscherm of in je bewerking zitten. Monitorfabrikant EIZO voorkomt dit ongemak door alle monitoren uitgebreid te testen en te controleren voordat ze de fabriek verlaten. Eventuele afwijkingen worden gecorrigeerd. Deze procedure wordt DUE (Digital Uniformity Equalizer) genoemd en is tijdrovend, maar de tijd zeker waard.

Grote(re) kleurruimte

Een belangrijk aspect van de monitor die je kiest om in de toekomst je foto's op te kunnen bewerken is de kleurruimte die het beeldscherm aankan. Met kleurruimte wordt het aantal kleuren dat een monitor kan weergeven bedoeld. Kantoormonitoren, niet geschikt voor grafisch werk, hebben meestal een kleurruimte van sRGB. In de grafische sector werk je liever met een beeldscherm dat Adobe RGB aankan, een kleurruimte die veel groter is dan sRGB. 

Kalibratiemogelijkheden

Zelfs als je monitor veel kleuren aankan, kan het nog wel eens zijn dat het scherm deze verkeerd weergeeft. Dan moet er gekalibreerd worden. Met behulp van een kalibratiesensor en –software vindt er dan een vergelijking plaats tussen de gedefinieerde kleuren en de weergave van de monitor. De sensor meet de mate waarin de monitor afwijkt van de standaard. Het weten is één ding, het corrigeren een tweede.

Hardware- en softwarematig kalibreren

Het corrigeren van de foutieve weergave kan op twee manieren: softwarematig en hardware matig. Deze termen zijn verwarrend omdat er in principe in allebei de methodes software en hardware gebruikt worden. Het verschil is echter als volgt: bij softwarekalibratie wordt er een correctieprofiel aangemaakt dat het signaal van de grafische kaart compenseert met wat wordt uitgezonden door de monitor. Bij hardware kalibratie wordt de bron - de monitor - aangepakt. Het hardware kalibreren is het meest nauwkeurig en het is dan ook aan te bevelen om te investeren in een monitor die dit soort kalibratie aankan. De ColorEdgemonitoren van EIZO zijn allemaal geschikt voor hardware kalibratie. Sommige, meer geavanceerde monitoren van EIZO hebben zelfs opties om automatisch te kalibreren, ook als je niet in de buurt bent. Dat scheelt kostbare tijd!

Kleuren op een monitor, hoe werkt dat eigenlijk?

Een monitorpixel bestaat uit een rode, een groene en een blauwe subpixel. Iedere subpixel heeft de beschikking over 256 helderheidsstappen. Een marktconforme monitor met 8 bit heeft theoretisch 256 keer 256, keer 256, dus meer dan 16,7 miljoen mogelijkheden om iedere pixel in de gewenste kleur te mengen. Slechts één van deze combinaties is juist, alle andere zijn fout. Een rode kleur blijft weliswaar rood, maar bij grafische content, waar het op de kleinste nuancen aankomt, zorgen zelfs kleine onnauwkeurigheden voor zichtbare afwijkingen. Daardoor geeft de monitor niet het werkelijke beeld weer. Met dit onjuiste beeld ga je vervolgens aan de slag, hoewel het niet overeenkomt met de echte bestandsinhoud. Dit leidt vaak tot afwijkingen, aangezien niet de visuele indruk, maar het echte bestand met daarin de onjuiste bewerkingen, naar de printer wordt gestuurd. De print is dan vaak te licht, te donker, verkleurd, of de contrasten kloppen niet.

Overige features

Je monitor kan nog zo goed van kwaliteit zijn, als de interface niet prettig werkt of het design je niet aanstaat, kun je er toch niet fijn mee werken. Kijk dan ook zeker naar praktische eigenschappen zoals de mogelijkheid om het scherm te draaien en te kantelen in de richtingen die je wenst en of het scherm ontspiegeld is en een fijne kijkhoek heeft. Een eventuele afschermkap vermindert reflecties en kan je workflow nog net dat beetje comfortabeler maken.