Magische uren en schemering: uitleg en tips

Daglicht is op te delen in een aantal fases, bepaald door de positie van de zon. Zo heb je het 'gouden uur' en het 'blauwe uur', ook wel de magische uren genoemd. 's Ochtends en 's avonds vinden schemeringen plaats die op te delen zijn in verschillende fases. Het moment wanneer de magische uren en de verschillende schemeringen plaatsvinden hangt af van de locatie, het weer en de tijd van het jaar. Daarom is het handig om te weten wat het effect van de fases is op je foto's en wanneer ze plaatsvinden. Zo kan je nog meer uit je foto's halen.

Wat is het?

De magische uren vinden plaats tijdens de zonsop- en ondergang. Elk moment kleurt de lucht op zijn eigen manier. Het blauw uur vind plaats nét voordat de zon opkomt en net ná zonsondergang. In de ochtend volgt het gouden uur het blauw uur op. In de avond precies andersom. Ze kleuren beiden op hun eigen manier de lucht en kunnen voor een schitterend kleurenspektakel zorgen.

Schemeringen vinden plaats wanneer de zon nog onder de horizon staat. 's Ochtends is dit voor zonsopgang en 's avonds na zonsondergang. Omdat de zon zich op deze momenten onder de horizon bevindt is er geen direct zonlicht, maar is de atmosfeer wel verlicht. Schemeringen worden verdeeld in drie categorieën: burgerlijk, zeevaartkundig, en astronomisch.

Op deze webpagina kun je exact inzien wanneer deze momenten plaatsvinden op de locatie waar je wil fotograferen. Je geeft je locatie aan op de kaart en een tabel geeft aan hoelaat en vanuit welke richting de zon of maan op of ondergaat. Let wel, de pagina is alleen in het engels of duits beschikbaar. Er zijn ook handige apps beschikbaar om deze momenten uit te rekenen, onderaan dit artikel vind je een overzicht.

Burgerlijke schemering

Burgerlijke schemering vind plaats vlak voor zonsop- en vlak na zonsondergang en beslaat meestal een periode van 20 tot 30 minuten. Er is genoeg licht, de lucht en wolken kleuren in de ochtend van blauw naar lichtroze tot magenta en rood. In de middag gebeurt dit in omgekeerde volgorde. Dit moment is ideaal voor portret- en landschapsfotografie.

Zeevaartkundige schemering

Wanneer de zon verder onder de horizon zakt wordt de lucht steeds blauwer, maar is de horizon nog te onderscheiden van de lucht. Dit is de zeevaartkundige schemering. Op dit moment kan je enkele sterren zien en is de maan zichtbaar. Dit moment is mooi voor landschapsfotografie, maar ook voor het fotograferen van stedelijke omgevingen. De kunstverlichting in de stad gaat nu aan, maar tegelijkertijd is er nog omgevingslicht, wat een mooi effect oplevert.

Astronomische schemering

Als het kompleet donker is zijn sterren goed zichtbaar en spreken we van een astronimisch schemering. Mocht je een kompleet donkere plek vinden, zonder enig licht in de omgeving, dan is het zelfs mogelijk de melkweg of planeten te fotograferen. Dit lukt alleen op afgelegen gebieden.

Magische uren

De magische uren leveren vaak de mooiste landschapsfoto's op. Je herkent het door de overgang in kleuren, waar de zon ondergaat of opkomt. Het blauwe uur is, net als het gouden uur, een mooi moment voor landschapsfotografie vanwege de verschillende luchtkleuren en kleursterkte.

Blauw uur

Het blauwe uur vindt net voor zonsop- en net na zonsondergang plaats. Foto's gemaakt tijdens een blauw uur hebben een koude indruk, vanwege het ontbreken van warme kleuren. Omdat het vaak nog donker is kan je verlichting op bijvoorbeeld gebouwen en straten mooi vastleggen. Werk vanaf een statief, want je zult een behoorlijk lange sluitertijd nodig hebben.

Gouden uur

Het gouden uur is het moment vlak ná zonsopgang en vóór zonsondergang. De lucht en wolken kleuren tijdens dit moment rood-oranje-geel, of zoals de naam suggereert ‘goud’. De kleuren zorgen voor een warme foto. Mocht je op een plek zijn met genoeg zicht, en als het weer het toelaat, zal de zon goed zichtbaar zijn. Je kan er voor kiezen de zon in je compositie mee te nemen.

Handige apps

Als je op pad gaat om landschapsfoto's foto maken is het handig om te weten hoe laat en waar je naar toe moet voor een zonsop- en ondergang. Gelukkig zijn er handige apps beschikbaar voor op je smartphone die je hierbij helpen. Een overzicht:

The Photographer's Ephemeris

Met The Photographers Ephemeris (TPE) mis je nooit meer een magisch uur of schemering. De map toont aan vanuit welke hoek de zon of maan opkomt of ondergaat. Beschikbaar voor Android (3,49 euro) en iOS (7,99 euro).

Photopills

De meest uitgebreide app is tevens de duurste: Photopills, alleen beschikbaar voor iOS. Naast de magische uren en schemeringen biedt de app extra functies en hulpmiddelen voor het maken van je landschapsfoto's. Prijs: 8,99 euro.

Exsate Golden Hour

Gratis beschikbaar voor Android is Exsate Golden Hour. De app is minder strak vormgegeven vergeleken met TPE en Photopills, maar er ontbreekt niets aan informatie en tijdstippen.