Basiscursus: Dubbele belichting

Double exposure betekent letterlijk vertaald dubbele belichting. De eerste foto's met een dubbele belichting ontstonden in de tijd van de analoge camera's. Door het rolletje niet door te spoelen naar de volgende film, maak je twee foto's over elkaar heen; de film wordt twee keer belicht. Het effect is een foto die uit twee foto's lijkt te bestaan; sprookjesachtig en surrealistisch.

Perongeluk

Eind mei ontwikkelde Anna Gay uit Amerika het rolletje uit haar analoge camera. Ze was verbaasd toen ze de foto's onder ogen kreeg. 'Dit zijn mijn foto's niet', was haar eerste reactie. Toen ze nog een blik op de foto's wierp, zag ze dat de foto's dubbel belicht waren. Het rolletje was al door iemand anders gebruikt voordat zij ermee aan de slag ging. Nu is ze op zoek naar de eigenaar van de foto's.

Met opzet

Dubbele belichting kan per ongeluk voorkomen zoals bij Anna Gay, maar je kunt het ook met opzet in je foto's verwerken. Daar heb je niet per se een analoge camera voor nodig. Het merendeel van de hobbyfotografen fotografeert tegenwoordig met een digitale camera en ook daarmee is het mogelijk dit effect te bereiken. Sommige spiegelreflexcamera's hebben zelfs een functie in de camera voor double exposure. Heeft jouw camera dit niet? Geen probleem! Ook met fotobewerkingsprogramma's (als Photoshop of Gimp) kun je de werkelijkheid verdraaien. Wij leggen je uit hoe beide manieren werken.

Camera-instellingen

Sommige spiegelreflexcamera's hebben een optie om dubbele belichting in de camera in te stellen in plaats van na te bewerken in een fotobewerkingsprogramma. Hoe stellen we dit in? De onderstaande foto's zijn gemaakt met de Olympus OM-D E-M5. Dit stappenplan geldt dan ook voor deze camera. Op jouw camera kan het iets afwijken. Bekijk in de handleiding van jouw camera hoe je het precies instelt.

• Ga naar het menu
• Klik op de camera in het menu
• Kies voor 'Meervoudige belichting' en klik 'OK'
• Vervolgens kies je 'Aantal opnamen' voor het aantal foto's dat je wilt combineren (vaak kun je kiezen uit twee of drie)
• Klik op OK
• Nu ben je klaar om te fotograferen. Er zal nu een icoontje op het scherm verschijnen tot je klaar bent met de serie (van twee of drie foto's). Zodra je de foto's gemaakt heb, verdwijnt het icoontje en zal de camera de instellingen meteen uitzetten. Je kunt dus niet vergeten deze instellingen uit te schakelen. Handig!

Bewerkingsprogramma Gimp

Ook in fotobewerkingsprogramma's is het mogelijk double exposure na te bootsen. Stap voor stap leggen we je uit hoe dat moet. Voor deze bewerking hebben we gekozen voor de Engelse versie van het gratis programma Gimp.

• Maak twee foto's die je samen wilt voegen
• Open de de achtergrondfoto met 'File' > 'Open...'
• Vervolgens open je de tweede foto met 'File' > 'Open as Layers...'
• Mocht je de toolbox nog niet geopend hebben, klik op 'Tools > Toolbox' (sneltoets is Ctrl + B). Omdat we gebruik maken van lagen is het ook handig deze box te openen door de sneltoetsen Ctrl + L.
• Misschien is je ene foto groter dan de andere of wil je de bovenste foto verplaatsen. Dat kan! Klik op de 'move tool', dat is het plusje met pijltjes elke kant op. Door dubbel te klikken op de foto kun je deze verslepen en verplaatsen. Door te kiezen voor 'Layer' > 'Scale Layer...' kun je de bovenste foto van grootte veranderen.
• Dubbelklik vervolgens in de Layerbox op de bovenste laag. De 'Opacity' geeft de dekking van de foto aan. Bekijk het verschil maar eens tussen 10%, 50% en 90%. Schuif het heen en weer en kies zelf wat je het mooist vindt.
• De foto is klaar! Opslaan kan door 'File' > 'Export...'. Kies voor opslaan in jpg.

Twee keer jij

Eerder lieten we een filmpje zien over hoe je jezelf twee keer in een foto kan Photoshoppen. Dat is ook een voorbeeld van double exposure nabootsen in Photoshop. Het is zelfs mogelijk om een persoon meerdere keren in een foto te plaatsen, door meer dan twee foto's over elkaar heen te plaatsen. Je spreekt dan van multiple exposure (meervoudige belichting).

Heb je zin om aan de slag te gaan? Op deze website vind je meer dan vijftig voorbeelden ter inspiratie. Succes!