Tips voor hoogvliegers; gebruik filters op je drone!

Hoe we de filters gebruiken hangt af van of je filmt of foto’s maakt met je drone. Elke toepassing heeft een ander doel namelijk en daarom zetten we beide apart voor je uit.

Lees ook: Fotowedstrijd Grote hoogte

Filmen met je drone

Bijna alle drones filmen tegenwoordig in 4K en dit geeft geweldige beelden. Maar zodra je bewegende onderwerpen in beeld hebt zoals bijvoorbeeld water of als de drone zelf beweegt kunnen de beelden een beetje schokkerig over komen of beter gezegd de beweging lijkt wat onnatuurlijk. Dit effect noemen we ook wel ‘rolling shutter effect’ of ‘jello’. Dit komt door de snelle sluitertijd die je vaak overdag hebt als je aan het filmen bent met de drone. Een film bestaat uit allemaal losse beelden die worden afgespeeld met 24 frames per seconde. Wat er feitelijk gebeurd met en snelle sluitertijd is dat we allemaal losse beelden vastleggen zonder enige beweging, we bevriezen de beweging in elk frame. Als je dit dan afspeelt dan lijkt het onnatuurlijk.

Om je drone films een niveau omhoog te tillen en wat meer cinematic te laten aanvoelen,  moeten we kijken naar hoe men dit effect al jaren verkrijgt in de filmindustrie. Je kunt het effect trouwens goed zien als je een film kijkt van een grote productie versus bijvoorbeeld een documentaire.
De filmbeelden voelen heel smooth aan. De documentaire voelt heel standaard aan omdat dit effect daar vaak mist. 
Dit  verschil komt doordat bij een documentaire of een normale productie we filmen met een relatief snelle sluitertijd, terwijl bij de grote productie filmen we met een relatief langere sluitertijd. Hiermee leggen we in elke frame een beetje bewegingsonscherpte vast, wat als we de film afspelen het ‘motion blur' effect geeft. De reden waarom dit als prettig wordt ervaren is omdat je dit ook met je ogen ziet. Probeer je hand eens snel voor je ogen heen en weer te bewegen, je ziet de beweging dan onscherp.

‘Bij het filmen met je drone gaat het vooral om de juiste sluitertijd, bij het fotograferen gaat het vooral om het creatieve gedeelte’

Motion Blur toepassen

Hoe krijgen we dit effect? 
Vanuit de oude cinematografie werkten ze met een regel die stelt dat de sluitertijd waarmee je filmt het dubbele moet zijn van je frame rate. Dit is ook wel bekend als de 180 graden regel. Er zijn nog wat nuances bij deze regel maar met de huidige camera’s kun je deze vuistregel heel goed aanhouden om de ‘cinematic motion blur’ in je films te krijgen. 

Een film heeft een framerate van 24 frames per seconde. Als we de regel toepassen komen we op een gewenste sluitertijd van 1/48ste, waarbij je in dat geval 1/50ste kan instellen op de drone.

Om op deze gewenste sluitertijd te kunnen filmen moet er dus minder licht op de sensor vallen. De ISO is niet verder te verlagen en het diafragma is op de meeste drones ook een vaste waarde. Bij bijvoorbeeld de populaire Mavic 2 Pro is het wel mogelijk op het diafragma aan te passen, maar het scherpste beeld wordt bereikt op f/4. Bij de grotere drones met camera of de drones waar je zelf een camera onder kunt hangen wil je ook het liefst niet je diafragma knijpen. De enige optie is dus om gebruik te maken van ND filters, ook wel grijsfilters genoemd.

De ND filters zijn in verschillende sterktes te verkrijgen en welke we moeten gebruiken hangt af van de omstandigheden. Je kunt de gewenste sterkte berekenen aan de hand van een ND calculator app of via een schema die je gemakkelijk online kunt vinden.

Sterkte ND filters berekenen

Stel, de sluitertijd zonder filters is 1/1600ste en je wil filmen op de gewenste sluitertijd van 1/50ste. Het verschil is 5 stops. We hebben dus een 5 stops ND filter nodig onder deze omstandigheden. Globaal gezien kun je dit schema ongeveer aanhouden:

• ND filter Aantal stops Condities
• ND 4 2 stops Tijdens zonsopkomst of ondergang
• ND 8 3 stops Overwegend bewolkt weer
• ND 16 4 stops Half bewolkt
• ND 32 5 stops Zonnig weer
• ND 64 6 stops Zonnig weer midden op de dag, Sneeuw, felle condities

Cinema look

Wil je nog een stap verder met het filmen met je drone en wil je de wide screen cinema look met de typische horizontale lens flares in het beeld? Dan is er nu de speciale Anamorphic lens van Moment voor de Mavic 2 Pro.

Deze lens geeft je een breder beeld met de bekende zwarte balken boven en onder in beeld. Deze 1.33x anamorphic opzet lens geeft je een beeld wat in de breedte wijder is en op de verticale as is het iets meer ingezoomd. Een speciale coating zorgt er voor dat bij felle lichtpunten horizontale flares verschijnen. Het heeft verder geen ingebouwde ND of CPL filter, maar het geeft je wel unieke beelden en mogelijkheden. 

ND + CPL filters

Film je in een gebied met veel schittering van metalen objecten, glas of wateroppervlaktes dan kun je het beste een ND filter met polarisatiefilter (CPL) gebruiken. Het polarisatiefilter neemt deze schitteringen weg en zorgt tevens voor een meer verzadigd en contrastrijk beeld. Zeker als je veel langs de kust aan het filmen bent dan is een CPL filter ten zeerste aan te raden.

Fotograferen met een drone

Bij het filmen met je drone gaat het vooral om de juiste sluitertijd, bij het fotograferen gaat het vooral om het creatieve gedeelte. Alleen een CPL filter om schitteringen tegen te gaan is nog steeds in bijna alle gevallen een must.


De huidige drones zijn inmiddels zo stabiel dat langere sluitertijden (twee tot vier seconden) geen probleem zijn. Dit geeft ons creatieve mogelijkheden om beweging vast te leggen. Denk bijvoorbeeld aan light trails van auto’s in een stadsomgeving, de beweging van de golven aan de kust of bijvoorbeeld bij een waterval. Het belangrijkste is dat je het eindresultaat visualiseert. Want als je weet wat je wil maken, kun je kijken naar hoe je het moet maken.

‘De sensor van de drone is maar klein, je moet een zo hoog mogelijke kwaliteit vastleggen om zo veel mogelijk uit onze drone te halen’

Martijn Kort

Sluitertijd kiezen


Allereerst moet je rekening houden met de condities. Is de wind stabiel genoeg om de sluitertijd op twee of vier seconden te zetten? Verder moet je ook kijken naar het onderwerp, hoe snel beweegt het. Bij bijvoorbeeld een ruige zee wil je eerder een sluitertijd van één tot twee seconden gebruiken en bij een rustige zee een sluitertijd van vier seconden of misschien wel langer. Uiteindelijk is het ook gewoon een kwestie van proberen. Er is geen goed of fout. Het gaat puur om jouw creatieve kijk op de omgeving.

ND filters

Om te bepalen hoeveel stops je moet gebruiken is het eindresultaat weer belangrijk. Probeer je vooral in te beelden wat je wil bereiken in je foto. Stel je bent aan het vliegen boven een prachtige kustlijn met hoge golven en mooie rotsen. Als je dit vastlegt met een korte sluitertijd bevries je alle beweging, er is dan totaal geen dynamiek in het beeld aanwezig. Als je dezelfde foto maakt met een sluitertijd van een halve seconde tot anderhalve seconde dan geven die krachtige golven je beeld enorm veel dynamiek. Je ziet dat de golven krachtig zijn door het kolkende water en de motion blur in de golf. Hetzelfde geldt ook voor watervallen.

Uitrekenen van het juiste filter

Dit is het gemakkelijkste met een ND calculator app. 
Allereerst moeten we kijken naar wat de sluitertijd is op dit moment. Dit kun je ter plekke doen of je maakt even een testvlucht naar je onderwerp toe en kijkt wat er dan als sluitertijd uit komt voor een goede belichting. Deze sluitertijd vul je in de app in. Dan kun je het aantal stops invullen wat je aan ND filters hebt, tot je uiteindelijk een resulterende sluitertijd ziet die je wilt gebruiken. 

Een voorbeeld: We zoeken een sluitertijd van 0,5 seconden en we hebben een sluitertijd op de locatie van 1/2000ste. Dan zien we in de app dat als we een 10 stops ND filter gebruiken we dit kunnen bereiken.

Polarisatiefilter bij fotograferen

Ook of misschien wel juist bij dronefotografie is een polarisatiefilter, een CPL-filter, bijna onmisbaar. Bij wateroppervlakten verdwijnt de schittering en kun je beter door het water heen kijken. Ook bij bossen doet het filter heel erg goed zijn werk door meer diepte te geven aan je beelden. Er is bijna geen toepassing waar een CPL niet gebruikt wordt. Dit is ook de reden waarom tegenwoordig ook veel sets te koop zijn waar de combinatie van ND en CPL filter wordt gebruikt.

Welke filters?

In de loop van de jaren zijn er een hoop merken bij gekomen die filters voor drones maken. Sommige merken maakten al kwaliteits filters voor foto en video en er zijn uiteraard goedkope alternatieven. Hier wil ik meteen een statement maken, blijf van de goedkope alternatieven vandaan. En wel om een hele duidelijke reden, de sensor van de drone is maar klein, je moet een zo hoog mogelijke kwaliteit vastleggen om zo veel mogelijk uit onze drone te halen. Verlies aan scherpte en beeldkwaliteit kan achteraf niet gecompenseerd worden. Daarnaast is er ook nog het gewicht waar we op moeten letten. Als het zwaartepunt van de drone te veel verschuift door te zware filters dan kun je problemen krijgen met de stabiliteit van je drone en er komen meer krachten op de gimbal. Bij veel goedkope merken zie je los van het mindere kwaliteit glas vaak ook een hoger gewicht.

Nieuw zijn de variabele ND filters. Hierbij zitten twee CPL filters over elkaar gemonteerd die tegengesteld van elkaar draaien. Het voordeel van deze filters is dat je niet telkens fysiek een filter hoeft te wisselen maar gewoon het gewenste aantal stops kunt instellen. Het enige nadeel is dat ze door de twee lagen glas zwaarder zijn en dus moeten er hogere eisen worden gesteld aan de kwaliteit van het glas en het gewicht, waardoor ze vaak wat duurder zijn.

Martijn Kort

Conclusie

Ik hoop dat ik je heb kunnen inspireren om filters te gaan gebruiken op je drone. Om films te maken die de cinematic flow hebben en je dronefotografie naar het volgende level te brengen. Maar vooral om jezelf te blijven uitdagen en blijven zoeken naar nieuwe mogelijkheden. Stay creative!

Lees ook: Fotowedstrijd Grote hoogte

Dit artikel is geschreven door Martijn Kort en gepubliceerd in DIGIFOTO 2.2020. Deze en andere edities van DIGIFOTO Pro magazines kun je nabestellen én online lezen in onze nieuwe webshop!