Wat doet ISO met scherpte?

ISO is onderdeel van de belichtingsdriehoek. Samen met sluitertijd en diafragma bepalen ze de belichting van je foto. Vaak hoor of lees je dat foto’s minder scherp zijn, doordat ze met hoge ISO genomen zijn. Hoe zit dat?

Wat is ISO

ISO staat voor International Standards Organization. Hierin zijn als het ware criteria vastgelegd voor fabrikanten om hun camera’s te kalibreren. ISO bepaalt eigenlijk de lichtgevoeligheid van je camera; de ISO maakt het mogelijk om zowel in fel daglicht als in een donkere ruimte foto’s te maken. Bij een kleine waarde, als 50, 100 of 200 is de sensor het minst gevoelig voor licht. Je kunt dan fotograferen in hele lichte omstandigheden. Bij hoge waarden als 3200 of 6400 is de camera juist enorm lichtgevoelig. Dit heb je nodig om in het donker alsnog te kunnen fotograferen. We hebben veel aan ISO te danken dus!

Nadelen van (hoge) ISO

Het verhogen van de ISO heeft consequenties: er kan ruis in je foto ontstaan. Camera’s (en sensors) worden steeds beter, dus het gevaar van ruis is al veel minder groot dan een aantal jaar geleden. Maar het ligt nog steeds op de loer. Hoe lager de ISO, hoe minder ruis. Vanaf welke ISO er ruis optreedt, is niet te zeggen. Dat is namelijk voor iedere camera anders. Fullframe sensors hebben vaak minder last van ruis, maar oudere cameramodellen weer meer dan nieuwere.

Hoe kom je dan aan onscherpe foto’s?

Omdat veel fotografen bang zijn voor ruis in hun foto’s, proberen ze de ISO zo laag mogelijk te houden. Dat is natuurlijk geen slecht idee, maar het is wel belangrijk om voldoende lichtopbrengst in je camera te hebben om een goed belichte foto te maken. Dat licht moet dan ergens anders vandaan komen. Wanneer het diafragma al maximaal open staat, wordt vaak de sluitertijd langer gezet. Is deze te laag, dan kan er bewegingsonscherpte ontstaan, wat resulteert in onscherpe foto’s.

Sensor heeft ook invloed

Zoals we net al even aanstipten, is de grootte van de sensor van je camera ook van belang (fullframe of crop), net als het aantal megapixels. Als je twee sensors hebt in dezelfde maat, en de ene heeft 12mp en de ander 24mp, dan kun je je wellicht voorstellen dat de pixels meer ruimte hebben bij de 12mp. De pixels kunnen in dat geval meer licht opvangen. Wil je dus meer megapixels bij een kleinere sensor, dan hebben de pixels minder ruimte en ontstaat er sneller ruis bij een hogere ISO.

ISO, en vooral hoge ISO, kan ruis veroorzaken. In principe ís ruis geen onscherpte, maar vaak wordt het op die manier ontvangen. Daarom zeggen veel fotografen dat fotograferen met hoge ISO onscherpe foto’s veroorzaakt. Wat eigenlijk technisch alleen het geval zit wanneer je sluitertijd te laag is. Weet je dat ook weer!

• Lees ook: Help! Onscherpe foto's?