digifoto Starter Awards

Review: 3x Nikon 50mm

24 december, 2018 - 17:01

Door: Redactie digifoto Starter 3574

Wanneer je op de populaire meningen op internet afgaat, dan is er maar één goede 50mm bij Nikon en dat is de goedkoopste: de AF-S Nikkor 50mm f/1.8. Zou dat echt zo zijn? En zijn het echt standaardobjectieven?

50mm-lenzen zijn heel populair. Het feit dat ze relatief goedkoop zijn, helpt daar natuurlijk bij. Ooit, toen alle Nikon-camera’s hetzelfde beeldformaat hadden (full-frame, of beter nog: kleinbeeld) was het ook wat simpeler dan nu. Toen was een 50mm lens gewoon de lens waarmee de camera geleverd werd, vandaar de naam standaardlens. Hij gaf ongeveer hetzelfde beeld als wij met het oog zien

Tegenwoordig zijn er twee formaten bij Nikon. Een 50mm kan dan afhankelijk van de camera een heel ander beeld geven. Bij FX, oftewel full-frame functioneert de 50mm en 58mm echt als standaardobjectief. Tegenwoordig vind je dat formaat alleen bij de betere camera’s zoals de D610, D750, D850 en D5. Er is ook nog een tweede formaat: DX (oftewel APS-C) en dat is kleiner. Het maakt als het ware een uitvergroting van het beeld. Daardoor worden de 50mm en 58-lenzen dus een kort teleobjectief, wat handig voor portretten is. Voor de camera’s als de D3400, D5600, D7500 en D500 vervullen de lenzen dus een andere functie.

Tegenwoordig vinden we in de winkel vier verschillende Nikon 50mm objectieven met AF én nog een 58mm. Twee daarvan zijn oudjes: de AF-D 50mm f/1.8 en de AF-D 50mm f/1.4. Deze zijn alleen te gebruiken op camera’s met scherpstelmotor in de body én ze zijn ook minder goed dan hun opvolgers. Als je automatisch wilt scherpstellen, zijn ze alleen geschikt voor de full frame camera’s en voor de D500. We bespreken ze hier niet verder, want de nieuwe lenzen zijn interessanter.

De nieuwe lenzen worden wel G-lenzen genoemd, soms ook AF-S-lenzen. Ze heten officieel AF-S NIKKOR 50mm f/1.8G en AF-S NIKKOR 50mm f/1.4G. Er is echter ook nog een AF-S NIKKOR 58mm f/1.4G. Die lens is iets heel bijzonders. De ontwerper zegt erover dat hij het wilde ontwikkelen als een ‘drie-dimensionaal hi-fi-objectief’. Als je het heel belangrijk vindt, dat de vaagheid van de achtergrond (het bokeh) heel mooi is, dan is dit de lens voor jou. Qua prijs valt hij echter een beetje buiten de Starter-boot: € 1999,- adviesprijs.

Aan het andere eind vinden we de 50mm f/1.8G. De adviesprijs voor deze lens is € 260 en daar gaat dan tijdelijk nog € 50,- cashback vanaf. Dit objectief biedt veel waar voor het geld. De f/1.4G is wat duurder, met een adviesprijs van € 549,-. Beide objectieven worden geleverd met een zonnekap.

Het goedkoopste objectief is met 185 gram ook het lichtste, maar de 50mm f/1.4G is maar 45 gram zwaarder. Het zijn dus objectieven die je heel gemakkelijk in een tas stopt, of zelfs in een jaszak. Zelfs het bokeh-monster van 58mm is maar 385 gram. Alle drie hebben ze afgeronde diafragmabladen: het goedkoopste objectief heeft er zeven, de beide andere negen. Bij volle opening maakt dat geen verschil, gediafragmeerd zal het goedkoopste objectief een iets minder mooi bokeh hebben. Maar het bokeh wordt voornamelijk bepaald door de optische constructie, dus we gaan kijken naar het bokeh bij volle opening. Daar is het ook het belangrijkste. Het bokeh én de hoeveelheid achtergrondonscherpte om precies te zijn, want die laatste wordt voornamelijk bepaald door de combinatie van lichtsterkte en brandpuntsafstand en daarin verschillen alle drie de objectieven.

Bokeh en achtergrondonscherpte

Stel je scherp op de voorgrond, zoals bij een portret, dan is de achtergrond niet helemaal scherp. Kies je dan een groot diafragma (in dit geval f/1.4 of f/1.8) dan wordt de achtergrond zelfs erg onscherp. Hoe groter het diafragma, en hoe groter de brandpuntsafstand, des te vager de achtergrond. Daar zijn de f/1.4-objectieven dus in het voordeel. Maar daarnaast speelt ook het bokeh een rol. Bij sommige objectieven is die achtergrond heel lelijk en onrustig, bij andere heel rustig en zacht. De 58mm is ontworpen om foto’s met een zo mooi mogelijk bokeh te maken. Verder biedt de 50mm f/1.4G uiteraard meer achtergrondonscherpte dan de f/1.8-versie. Om inzichtelijk te maken hoe groot het verschil is in de combinatie van bokeh en hoeveelheid achtergrondonscherpte, heb ik foto’s gemaakt van rietpluimen met molens op de achtergrond. De objectieven waren steeds op dezelfde afstand ingesteld, maar omdat de rietpluimen bewogen is de voorgrond niet volkomen identiek. Voor de verschillen in bokeh is dat niet van belang, want die zijn duidelijk genoeg. Hieronder zie je eerst de hele foto gemaakt met de 58mm f/1.4 en daarna drie keer dezelfde uitsnede.

Scherpte en contrast

Maar hoe zit het met scherpte en contrast? Daar zien we iets heel bijzonders. Dichtbij lijken alle drie de objectieven in de hoeken niet zo geweldig bij grote diafragma’s. In de praktijk speelt dat echter geen rol, want in de hoeken bevindt zich bijna altijd de achtergrond, en die moet juist onscherper zijn en dan op een mooie manier. Maar helaas testen bijna alle sites en tijdschriften op korte afstand…

Op grote afstand doen deze objectieven het alle drie heel erg goed. Kijk maar naar de foto gemaakt met de 50mm f/1.4G bij f/2. De f/1.8 is ook erg goed, maar moet net iets verder gediafragmeerd worden. De hierbij afgedrukte opname is overigens gemaakt met een full-frame camera, bij het gebruik van een DX-camera zou het resultaat nog beter zijn.

Alle drie de objectieven hebben één overeenkomst: bij het grootste diafragma zijn ze niet helemaal optimaal, ook niet op grote afstand. Daarin verschillen ze echter niet van vrijwel alle vergelijkbare objectieven. Voor portretten is de iets zachtere weergave bij het grootste diafragma overigens vaak juist wenselijk. De objectieven worden na één stop diafragmeren al erg goed, en dát geldt niet voor alle andere objectieven. Kijk maar naar de foto van de Dom van Keulen met de Hohenzollernbrug. We zien een uitstekende scherpte bij diafragma f/2.0. Dat is volkomen in tegenspraak met de internettests.

Conclusie

Nikon 50mm f/1.4G: Zeer goed objectief met uitstekende resultaten over het gehele beeldveld vanaf f/4. Bij volle opening minder goed, behalve voor portretten.

Nikon 50mm f/1.8G: Uitstekende allrounder met zeer goede waarde voor het geld. Voor de weergave van de achtergrond bij volle opening is de f/1.4-versie echter beter geschikt. Uiteraard is de lichtsterkte ook bijna een diafragma kleiner.

Nikon 58mm f/1.4: Uitstekend objectief met fenomenaal bokeh, dat tussen f/5.6 en f/8 uitstekende prestaties behaalt over het gehele beeldveld, bij grotere afstanden ook bij de andere diafragma’s. Je moet echter wel een bokeh-liefhebber zijn om de voordelen van dit objectief echt te waarderen.