Natuurfotograaf Jeroen Stel over één van zijn meest bijzondere foto’s

Natuurfotograaf Jeroen Stel (1974) beschouwt zichzelf vooral als een technische fotograaf, iemand die door grondig onderzoek en installaties bijzondere foto’s maakt met dieren in de hoofdrol. Hij staat vooral bekend om zijn foto’s van ijsvogels in de Nederlandse natuur, die hij onder andere door zijn ervaring en techniek in prachtige composities weet te fotograferen. Heel anders verliep het bij onderstaande foto…

‘Het zwijn verlicht door de koplampen van de auto in het pikkedonker, was precies het beeld wat ik zocht’

Jeroen: ‘Tijdens een rit over de Veluwe zag ik langs de kant van de weg een aangereden zwijn liggen. Dit raakte me, zo’n mooi beest wat zijn einde vond door een aanrijding met een auto. Navraag toonde aan dat er jaarlijks zo’n vier- tot vijfhonderd wilde zwijnen worden aangereden in Nederland. Zeker op bepaalde locaties en jaargetijden is de kans op een aanrijding groot, helemaal wanneer automobilisten hun rijgedrag niet aanpassen. Daar en op dat moment besloot ik dit vast te willen leggen, niet alleen als fraai beeld maar ook als spiegel naar automobilisten.’

‘Na het idee begint de voorbereiding. Hierin zit voor mij het gros van het werk maar ook het deel wat ik leuk vind om te doen. Ik houd van de uitdaging achter natuurfoto’s, hoe kan ik zo dichtbij mogelijk komen zonder de dieren te storen. Hierbij komt een hoop planning en uitzoekwerk vooraf kijken.’

‘Omdat ik de Lage Veluwe goed ken ben ik daar begonnen met verkennen. Ik zocht een locatie met een autoweg waar frequent zwijnen oversteken. Door sporen van zwijnen te zoeken, zoals schuurplekken aan bomen, kwam ik op een paar plekken uit. Vervolgens begint het posten, simpelweg langs de kant zitten en afwachten wat er gebeurt. Ik zag met grote regelmaat auto’s ternauwernood remmen voor overstekende zwijnen en dat beeld, het zwijn verlicht door de koplampen van de auto in het pikkedonker, was precies het beeld wat ik zocht.’

‘Met veel van mijn andere foto’s bouw ik technische installaties om de dieren een beetje te sturen. Denk aan camera opstellingen met bewegingssensoren maar ook een strategische geplaatste stok vanwaar een ijsvogel perfect kan duiken. Voor deze foto wilde ik de natuur zijn gang laten gaan en alleen als observant optreden. Waarmee je ook direct uitkomt op een belangrijke eigenschap van een natuurfotograaf: geduld hebben.’

IJsvogels, door Jeroen Stel

‘Vijf avonden fotograferen zorgde ervoor dat ik een steeds beter beeld kreeg van de potentiële foto. Want hoewel ik de locatie zelf kon kiezen, ben ik nog altijd afhankelijk van de factoren verkeer en zwijn; er komt naast geduld zeker ook geluk bij kijken. Soms druk je af en loopt het zwijn net niet mooi, of is de auto nog te ver weg. Uiteindelijk wordt mijn geduld beloond en steekt er een zwijn over, rakelings voor een auto: de foto die ik voor ogen had.’

‘Een flinke uitdaging was het handmatig scherpstellen, zelfs mijn lichtsterke lens en camera konden niet op tegen de nachtelijke Veluwe, die zonder lichtvervuiling pikkedonker is. Aangezien ik pas kon focussen wanneer er auto’s aankwamen moest ik snel reageren wanneer er tegelijkertijd een zwijn overstak. Ik heb vele honderden foto’s die qua compositie prachtig zijn, maar helaas onscherp. Per avond staken er enkele keren zwijnen over in combinatie met auto’s, dit gaf mij de kans verschillende hoeken te proberen maar ook te oefenen met scherpstellen in een fractie van een seconde.’

‘Voor deze foto heb ik een 70-200 millimeter lens gebruikt. Een flexibele lens, niet te zwaar of te groot waarmee ik snel kan reageren en toch dichterbij kan komen. Het diafragma heb ik op 2.8 ingesteld om het zwijn mooi te isoleren. Hierdoor was het extra belangrijk dat het zwijn vlak voor de auto liep zodat de auto op de achtergrond niet zou veranderen in een grote blur van bokehs. Een sluitertijd van 1.250 was voldoende om het zwijn mooi te bevriezen en met een ISO-waarde van 4.000 had ik net voldoende licht.’

 Jeroen Stel aan het werk

‘Ik heb het beeld op ooghoogte van het zwijn geschoten, dit probeer ik bij veel van mijn foto’s te doen. Dit geeft de situatie weer vanuit de ogen van het dier, iets wat zeker bij deze foto de impact voor de kijker zou moeten vergroten.’

Meer lezen over de bijzondere verhalen achter beelden? Ga naar de speciale pagina over iconische beelden van Kamera Express.