Verbreed je horizon als reisfotograaf

Marcel Scholing vertelt over zijn reisfotografie

30 juli, 2017 - 18:30

Door: Senta Bemelman 2286

Wanneer je terugkomt uit het buitenland, kijk je met andere ogen naar je eigen land. Marcel Scholing leerde waardevolle lessen tijdens zijn fotografiereizen, maar bestudeerde de basis van de fotografie op eigen bodem. Je brood met deze tak van de fotografie verdienen is lastig, maar niet onmogelijk. Hij vertelt over het belang van een zakelijk inzicht, je eigen signatuur en de honger naar avontuur.

Marcel Scholing reist graag met zijn camera de wereld over, maar blijft altijd verbaasd bij aankomst in de brandschone terminals van Schiphol. ‘Er ligt geen peukje op de grond. Het is bijna té! Nog net niet zo steriel dat je van de grond kunt eten. Als je dan uit een land in Afrika komt, dan valt het extra veel op. Soms heeft het minder mooie ook zijn charmes. Dat overdreven schone is ook wel heel zakelijk en kil.’ Marcel houdt van het avontuurlijke karakter van de reisfotografie en heeft ondanks alle plekken die hij gezien heeft nog landen op zijn lijstje staan. ‘Ik wil graag naar de Lofoten, daar is het prachtig. Ook Antarctica lijkt me geweldig. Al heb ik ook zoiets van: je moet er ook eigenlijk niet komen. Sommige plekken moeten ongerept blijven. Je moet de natuur in dezelfde staat achterlaten als het was toen je aankwam.’

Eigen signatuur

Het kan lastig zijn om ongerepte plekken te vinden. In de reisfotografie is bijvoorbeeld veel concurrentie, vertelt Marcel. ‘Als je een foto van de piramide van Gizeh in Egypte wil, typ je de naam in op Google en heb je binnen no-time vijf miljoen exemplaren. Het is steeds lastiger om je werk als reisfotograaf te verkopen. Veel bladen worden ook gevuld door vakantiefoto's van lezers. Je moet naast fotografische kennis ook zakelijk inzicht hebben. Foto’s verkopen is lastig door het grote aanbod en aantal fotografen. Ik begeleid ook fotoreizen, dat is erg leuk en daardoor profileer ik me anders.’ Wanneer je zelf aan de slag gaat in de reisfotografie kan een eigen signatuur volgens Marcel een voordeel zijn. ‘Op een gegeven moment komt het punt waarop je denkt: hé, nu heb ik mijn eigen stijl gevonden. Als je veel fotografeert, naar het werk van anderen kijkt en leert wat jij daaruit kunt gebruiken in jouw eigen werk, vind je jouw eigen signatuur. Ik gebruik bijvoorbeeld zelf het liefste natuurlijk licht, maar vind het ook leuk om nieuwe dingen te proberen. Fotograaf Carl de Keyzer gebruikt bijvoorbeeld veel flitslicht en beweging in zijn foto’s. Ik raak dan geïnspireerd om ook een flitser te gebruiken.’ Dichtbij je eigen stijl blijven is belangrijk, vertelt Marcel. ‘Ik houd van schone composities met weinig rommel en elementen in beeld. Sommigen fotograferen meer uit de losse heup, maar ik focus me bewust op de belichting en compositie. Ik bewonder de stijl van anderen, maar weet dat dit niet bij mij past, ik heb een stijl.’

'Een beroemde oorlogsfotograaf, James Nachtwey, heeft een dik boek genaamd Inferno waarin op iedere pagina meer ellende dan de voorgaande lijkt te staan. Ik zou oorlogsfotografie niet aankunnen. Het gevaar en het geweld trekt me niet. Vind het knap dat er mensen zijn die het wel doet. Ik zou er niet mee om kunnen gaan. Toen ik in Angola de mensen fotografeerde die mijnen weghaalden wilde ik niet de mensen alleen vastleggen die in het ziekenhuis lagen omdat ze over een mijn liepen. Ik wilde niet alleen de ellende vastleggen, maar ook de hoop en de helden die de mijnen opraapten.’

Connectie

Een ingang tot de reisfotografie vinden, lijkt moeilijk door de concurrentie. Maar volgens Marcel kun je al stappen zetten wanneer je op vakantie gaat. ‘Ga zelf op reis. Wanneer je een bestemming hebt, kijk dan of er een organisatie is waarvoor je kunt fotograferen. Op gegeven moment ben ik zelf hulporganisaties gaan zoeken in Sierra Leone. Ik kwam bij een organisatie genaamd 'Gered Gereedschap' terecht en vroeg of ik daar kon fotograferen. Daardoor krijg je connecties en kun je bijvoorbeeld ook bij mensen thuis eindigen voor portretfoto’s. Een van mijn favoriete portretten is van een Chinese vrouw. Ik kon eigenlijk geen woord wisselen met haar, maar heb toch de foto in haar huis gemaakt. Mensen vinden het vaak leuk om dingen te laten zien. En zelfs zonder dat je elkaars taal spreekt, kun je vaak toch wel dingen duidelijk maken door gebarentaal of uitdrukking. Sommige mensen zijn er heel trots op dat ze op de foto mogen.’ Maar niet iedereen is blij dat je ze fotografeert. Marcel legt uit hoe hij met dit soort situaties omgaat. 'Boos is een vrij universele taal. Als mensen agressief werden wanneer ik een foto maakte, probeerde ik het te sussen. Maar in eerste instantie zou ik die persoon niet fotograferen als ik zie dat diegene het niet wil. Ik heb respect voor hun keuze en zou in hun plaats ook niet willen dat ik zonder toestemming gefotografeerd wordt. Het scheelt dat ze je camera zien, ze weten direct wat je wil en dan kunnen ze makkelijk instemmen of niet.’ Als reisfotograaf kom je continu in aanraking met andere culturen, wat Marcel erg mooi vindt.

Harde leerschool

Marcel leerde belangrijke lessen in het buitenland, maar vertelt ook dat de periode waarin hij door Nederland reisde in dienst voor fotopersbureaus erg belangrijk was. ‘In het begin vond ik het lastig om het tempo bij te benen. Het was vaak heel hectisch en chaotisch. Daarnaast liet mijn toenmalige werkgever me ook vrij duidelijk weten als een foto niet in orde was. Soms werd je teruggestuurd als het kon, dan moest je de foto opnieuw maken. Het is een harde leerschool, maar wel effectief. Ik heb vaak mislukte foto’s gehad, maar als je voor een klant werkt, kun je niet veroorloven dat de helft van je foto’s mislukt is. Je speelt op safe en gaat daarnaast experimenteren. Je wilt klanten niet verliezen. De kritiek op mijn werk en de druk is positief geweest. Het is voordeel als je bij een fotobureau werkt. Je krijgt feedback, die je niet hoort als je alleen werkt.' Het werk als reisfotograaf blijft belangrijk voor Marcel. ‘Je leert over andere culturen en ziet veel van de wereld. Je verbreedt letterlijk je horizon.’

Fotografietips

Fotografeer alsof je een filmrolletje hebt. Doe alsof je maar 36 opnamen kan maken met je camera. Dan ga je goed kijken wat je fotografeert!
Gebruik websites om af te lezen hoe de stand van het licht is. Dan zie je precies wanneer de zon op- of ondergaat, dat is handig wanneer je in een ander land bent.
Fotografeer het liefste in de ochtend of avond, dan heb je het mooiste licht. Als je midden op de dag moet fotograferen, plaats dan je model binnen naast het raam. Dan gebruik je het licht alsnog.
Vraag in het begin om feedback. Daar kun je alleen maar van leren.