In gesprek met Marcel van Balkom: van je tenen tot de horizon

De rust van landschappen

Marcel van Balkom is vaak te vinden in de natuur. Ongerepte, koude, natte natuur. De Fujifilm ambassadeur schiet bijzondere landschappen die verschillende emoties oproepen bij een ieder die ze bekijkt. ‘Ik ben heel lang geleden begonnen met fotografie, en eerste instantie als natuur fotograaf. Veel foto’s van dieren, aangezien ik in de Biesbosch ben opgegroeid. Het was in feite mijn achtertuin. Uiteindelijk ging de liefde stapsgewijs meer naar landschappen. Ten eerste omdat ik het altijd al een gave uitdaging vond, maar ook omdat je te maken had met minder (prestatie) stress. In een landschap heb je vaak geen 50 man die tegelijkertijd een foto van een bever maken.’ ‘Nee landschappen, daar kan ik beter mijn ei in kwijt. Dat is het voor mij. Het is ook wat het met je doet qua gebruik van apparatuur. Wanneer je met een lange tele-lens een vogel fotografeert, gaat het voornamelijk om de apparatuur. Je wilt een lens die genoeg in kan zoomen, lichtgevoelig is, en het liefst ook nog schokgevoelig is. Al deze factoren garanderen hoe bijzonder je vogel eruit zal gaan zien. Ik merk vaak dat het bij landschappen voornamelijk om de omgeving zelf gaat. En met een simpele lens onder de 35mm kan je altijd wel vooruit.’

De fotograaf stond niet zijn hele leven al onder watervallen in IJsland of naast een ravijn in de Dolomieten. Sterker nog, Marcel is pas sinds enkele jaren Fujifilm ambassadeur. Zijn voornaamste inkomen komt namelijk vanuit zijn werk als IT consultant. ‘Die combinatie is voor mij goed omdat ik zo mijn geld verdien met het IT verhaal, maar ook kan fotograferen zonder financiële druk.’

Wanneer je als freelancer werkt en uiteindelijk ’s ochtends de deur uit moet voor een bepaalde foto. Dan moet je die ook echt maken, anders kan je niet eten. Collega’s van me die ooit in een bepaalde sector van fotografie zijn begonnen, zijn door de jaren heen hun stijl gaan wijzigen door de vraag die cliënten hebben. Hierdoor hebben ze hun eigen persoonlijke touch aan moeten passen om ervoor te zorgen dat ze die foto’s kunnen maken. Wanneer ik zelf een foto in mijn hoofd heb dan wil ik die ook maken op mijn manier. En of dat nou een week duurt, een maand of een jaar, dat maakt me niet uit. Maar dan wil ik hem wel echt zo maken zoals ik hem precies voor ogen heb. Dat geeft heel veel vrijheid.’

Fotografie: Marcel van Balkom

Liefde voor ruige omgevingen

‘In principe is mijn thuisplaats altijd de biesbos geweest en de biesbos is een prachtig gebied waar ik heel veel heb gefotografeerd. Wat mij altijd aanspreekt in natuurfotografie zijn de kou, de voorgronden in de shots en de natuurlijke beeldopbouw. In Nederland kan dit in principe wel wanneer er ijs is enz. Maar het ongerepte is wat me enorm aanspreekt dus daarom kwam ik bij IJsland uit. Een land zo divers als dat, het is echt bijna een sprookje zo mooi. Dat is de liefde voor IJsland, dat je er echt je eigen ding kan doen.’

Naast het feit dat Marcel het fantastisch vindt om er zelf heen te gaan, organiseert hij ook reizen zodat meer mensen van deze prachtige plek kunnen genieten. ‘Fotoreizen organiseren is fenomenaal. Het geeft me een kans om mensen uitleg en hulp te bieden, op de meest prachtige plekken ter aarde. Voor nu is enige vaste ieder jaar IJsland en Italië. Maar verder zijn er bijvoorbeeld ook reizen naar Zwitserland. Daarnaast zijn er allerlei evenementen die we gewoon in Nederland organiseren, zoals mijn masterclasses ‘Photography at Night’ in Rotterdam. Rotterdam fotograferen tijdens de nacht is waanzinnig, heel erg mooi! Ik heb in samenwerking met Fujifilm ervoor kunnen zorgen dat we dat kunnen realiseren. Aankomend jaar komt het een paar keer op de agenda voorbij. We willen het voor een lage prijs op de markt hebben zodat het voor iedereen bereikbaar is.’

‘En dat is ook een beetje wat we proberen; als er vraag naar is dan zetten we het op. Hier leren we van en zo passen we onze andere evenementen aan. Dus die komen er dit jaar nog een aantal keren aan. Dat zijn echt mooie dingen. Fotografisch gezien kan je helemaal los in Rotterdam. Ik doe deze workshops al heel erg lang waardoor ik een zekere fanbase heb opgebouwd. Die blijven altijd terug komen. En soms komen daar geluiden uit als in: ‘joh zouden we niet een keertje hier of daar heen kunnen gaan?’. Geluiden van nieuwe landen waar we nog niet geweest zijn. En dan gaan we even bedenken of we een groep kunnen organiseren en bekijken we of het te doen is. Is het haalbaar en kostendekkend?

Fotografie: Marcel van Balkom

Fotograferen ontstond bij Marcel als een hobby. ‘Ik had full time IT job. Na mijn studie kwam fotografie simpelweg om de hoek kijken en het beviel me'. Dit alles was zo’n 25 jaar terug. Op een gegeven moment is hij 100% autodidact begonnen met alles te leren. Daarna ontstonden de workshops. ‘Die zette ik eerst op voor vrienden en daarna voor iedereen. Dat is uiteindelijk behoorlijk uit de hand gelopen want ik had na een tijdje zo’n 40 workshops per jaar.’ Waar de meeste mensen hem kennen als een landschapsfotograaf is hij heel snel met zijn antwoord op de vraag; zou je geen andere genres willen proberen?

‘Nee eigenlijk niet, want het voelt alsof ik alles al heb gedaan. Omdat ik nu uitspring in natuur en landschappen wil niet zeggen dat ik me niet heb verdiept in alle andere facetten van fotografie. Ik vond macro fotografie vroeger fantastisch, daar heb ik ook workshops in gegeven. High speed fotografie ben ik lang mee bezig geweest. Studiofotografie had een tijd mijn aandacht, maar ik wilde toch het liefste naar buiten. Dit alles helpt je wel in je fotografie. Omdat je op de achtergrond zoveel in verschillende genres hebt gedaan, zijn er niet veel situaties waarin je het fotografische antwoord niet kent.’

Over zijn stijl van landschapsfotografie zegt Marcel; ‘het landschap begint bij mijn tenen, en strekt zich uit tot de horizon. Ik probeer in mijn beeld een verhaal te vertellen, en dat op te bouwen vanuit het niets. Voor iedereen die zich wil verdiepen in landschapsfotografie heb ik een simpel woord; groothoeklenzen. Daar moet je vroeger of later mee leren omgaan. Daarnaast is compositie het belangrijkst voor mij. En tevens is het een gevoelskwestie. Er zullen altijd wel wat raakvlakken zijn met de ‘officiële regels’ zoals de gulden snede, maar gevoel is voor mij belangrijker.’ De beelden die hij uiteindelijk vast legt zijn vrijwel altijd geschoten met middenformaat camera’s. ‘Ik gebruik zelf de GFX lijn. De GFX50r en de GFX100. Dat is zo’n uitgesproken mooie apparatuur, het is fantastisch. Vooral de GFX100 is waanzinnig om te gebruiken met landschappen. Ik begon met mijn fotografie met Canon. Maar zag na een tijd beelden van collega’s (geschoten met middenformaat) en deze spraken me enorm aan. De details, het dynamisch bereik, de scherpte, de kleuren. Toen ik hierna slechts enkele uren zelf met de GFX lijn ging schieten was ik gelijk verliefd.’ ‘Het duurde eventjes voordat ik mijn workflow aan had gepast, maar ik zou nooit meer iets anders willen. Als je tegen het donkere aan gaat fotograferen, heb je alsnog alle details door het enorme dynamisch bereik. Het meeste dat er verandert in je alledaagse leven is hoeveel harde schijven je nodig hebt, want de bestanden zijn heel wat groter dan je standaard RAW files. Het is soms ook moeilijk uit te leggen aan mensen wat nou het extra van de middenformaat is. ‘Het zijn toch alleen pixels?’ Vragen ze dan. Nee, de camera krijgt veel meer licht binnen, alles is gewoon wat netter en strakker en het dynamisch bereik is veel groter. Wat me daarnaast aanspreekt in Fujifilm (een van de redenen dat ik voor hun merk wilde fotograferen) is dat ze enorm goed zijn in het uitbreiden van de functionaliteit van hun camera’s in de vorm van extra opties via firmware. Zo kan je bijvoorbeeld na een update ineens een foto maken met pixel-shift of focus stacking. De ontwikkelingen staan nooit stil. Net als de drive die ik heb voor de geweldige natuur locaties over de hele wereld waar ik mijn beelden schiet.

Dit artikel is geschreven door Siem van Woerkom en gepubliceerd in 1.2020. 

DIGIFOTO Travel

In deze online Travel special van DIGIFOTO nemen we je mee op reis door middel van prachtige foto’s en inspirerende interviews. Laat je verrassen door de veelzijdigheid aan materiaal. Reis de ene bladzijde naar Chili, sla om en je bevindt je op Antarctica. Ontmoet volkeren in landen hier ver vandaan of maak kennis met de jongeren in de Amsterdamse Bijlmer. Kortom, de digitale DIGIFOTO Travel editie houdt je voorlopig wel even zoet dankzij de inspirerende verhalen en dito foto’s van Jimmy Nelson tot Ruben Smit en Bob Luijks.

Op vakantie voor maar € 3,95?

Voor de kleine prijs van slechts € 3,95 (was € 12,95) krijg jij onbeperkt toegang tot maar liefst 136 pagina’s aan inspiratie. Zo goedkoop ben je nog nooit op wereldreis geweest. Bestellen doe je veilig én snel via Issuu.  Je kunt momenteel alleen met je creditcard of paypal betalen, an sich wel zo makkelijk want dan ben je nog verzekerd ook.