Focus breathing: wat is het en hoe werkt het?

Redactie digifoto Starter 2547

Niet een term die heel vaak voorkomt, dus schrik niet als er geen alarmbellen afgaan. Toch is de kans aanwezig dat je wel eens met focus breathing te maken hebt gehad.

Er is voor ‘focus breathing’ niet eens een goed Nederlands woord. Toch komt het veel voor, en is het goed om te weten wat het is.

Wat is focus breathing?

Focus breathing heeft te maken met een kleine zoom wanneer je de camera scherpstelt. De term betekent dat er kleine veranderingen zijn in de brandpuntsafstand van een objectief, dat optreedt wanneer de scherpte wordt verlegd van oneindig naar de minimale scherpstelafstand. Je draait de zoomring als het ware van het ene uiterste naar het andere, of de autofocus doet dit voor je. Als je dit doet terwijl je door de zoeker kijkt, zie je dat er vaak een kleine zoom plaatsvindt. Als je dichterbij scherpgesteld hebt, dan is de kans reëel dat de beeldhoek groter is; je ziet iets meer in beeld. Terwijl je de zoom met rust hebt gelaten, en alleen aan de scherpstelring hebt gedraaid.Die kleine verandering heet focus breathing. Veel objectieven hebben hier ‘last’ van, zowel de duurdere als de goedkopere varianten.

Hoe komt het?

Laten we eens in de theorie duiken. De meeste objectieven worden gemaakt en in de markt gezet met een brandpuntsafstand die kloppend is bij de scherpte op oneindig. Daarna kan de brandpuntsafstand afwijken bij een ander scherpstelpunt, zowel bij dure objectieven als bij de gunstiger geprijsde varianten. Vaak wordt het niet in reviews opgenomen, dus zul je het zelf moeten testen. Lenselementen bewegen wanneer je de scherpte verlegd. Je ziet de lens naar voren komen. Dit gebeurt grotendeels binnen in je objectief. In sommige gevallen kunnen deze elementen bij scherpte verlegging het gebied van de brandpuntsafstand ingaan, en er wat vanaf snoepen. De optische parameters van je objectief veranderen, doordat sommige elementen van plaats veranderen. 

Is het erg?

In de meeste gevallen maakt focus breathing niet zoveel uit. Of je brandpuntsafstand nu in werkelijk 390 in plaats van de beloofde 400 is nauwelijks waarneembaar. Wel kun je verschil opmerken als je bijvoorbeeld een portret maakt met een primelens op een brandpuntsafstand van, zeg, 100 mm, en datzelfde doet met een zoomlens die je op 100 mm instelt. Het verschil in foto’s kan best aanzienlijk zijn, zodanig dat het zeker met het blote oog te merken is. 

Wanneer merk je iets van focus breathing?

Focus breathing kan vervelend zijn wanneer je een foto wil focus stacken. Ook kun je bij lange lenzen, die in werkelijkheid minder ‘lang’ zijn, minder bokeh effect hebben. Bij portretten kun je de fijne, flatteuze compressie soms ook mislopen. Wanneer je je camera voor video gebruikt, kun je het zeker ook merken. Zeker wanneer je een onderwerp volgt en de scherpte tijdens het shot bijstelt; het lijkt dan of je een klein beetje zoomt. 

Focus breathing hoeft geen probleem te zijn, tenzij je onderwerp zich heel erg aan de rand van het kader bevindt. Maar wie weet is je al eens opgevallen dat je camera ‘zoomt’ bij een verandering van scherpstelpunt, of wellicht merk je het nu. Weet je in elk geval hoe het komt!


 

afbeelding van Redactie

Redactie digifoto Starter | Redacteur

Bekijk alle artikelen van Redactie