Direct en indirect flitsen: hoe en wanneer?

De meeste fotografen zullen je afraden om je ingebouwde pop-up flitser te gebruiken. Het grote verschil met een reportageflitser is tweeledig: de pop-up flitser is niet beweegbaar, en je kunt ‘m dus niet bijstellen of richten. Bovendien kun je de hardheid van de flitser niet instellen, hij heeft meestal maar één sterkte.

Licht

Licht kan vanuit verschillende richtingen komen, en kan verschillende sterktes hebben. Al die factoren beïnvloeden hoe je foto er uiteindelijk uit komt te zien. Hard licht geeft harde lijnen, donkere schaduwen en sterke contrasten. De lichtbron staat vaak dicht bij het onderwerp en/of geeft veel licht af. Licht dat rechtstreeks op het onderwerp valt is vaak harder. Zacht licht daarentegen geeft minder harde schaduwen en daardoor een meer gelijkmatige belichting van het onderwerp. De lichtbron is misschien minder sterk, of er zit iets tussen de lichtbron en het onderwerp dat het licht meer diffuus maakt. Bijvoorbeeld een softbox, maar het kan ook dun wit papier zijn. Of lichte bewolking. Bovendien kan licht zachter worden wanneer het niet rechtstreeks naar het onderwerp wordt gestuurd.

Flitsers

De pop-up flitser komt omhoog uit je camera wanneer je deze activeert. De flitser klapt recht omhoog en is niet beweegbaar. Een reportageflitser is een los apparaat, dat niet standaard bij je camera wordt geleverd. Deze kun je op je camera schroeven, met behulp van de flitsschoen die zich aan de bovenkant van je toestel bevindt. In tegenstelling tot de pop-up flitser kun je de reportageflitser kantelen, zowel naar boven of beneden als naar de zijkant. Bovendien heeft een reportageflitser vaak meer capaciteit, oftewel een hogere flitsintensiteit dan de ingebouwde flitser. Met een pop-up flitser kun je vrijwel alleen direct flitsen, met een reportageflitser kun je zowel direct als indirect flitsen.

Direct flitsen

Wanneer je direct flitst, staat het flitslicht recht op het onderwerp gericht. Het licht komt recht van voren en is niet gefilterd, dus in de meeste gevallen heb je te maken met erg hard licht. Er kunnen harde schaduwen ontstaan achter het onderwerp, en het onderwerp is vaak te fel belicht ten opzichte van de omgeving. Als het onderwerp iets gekanteld is en niet glad van vorm is, dan vormen zich harde schaduwen. Maak je bijvoorbeeld een portret, dan kan de neus een harde schaduw geven wanneer het gezicht van je model iets gekanteld is. Direct flitsen wordt dan ook meestal ontmoedigd, vaak is het resultaat te hard en daardoor niet zo mooi.

Indirect flitsen

De reportageflitser, met zijn kantelbare flitskop, kun je wat meer sturen. Je kunt de flitskop bijvoorbeeld naar boven, beneden of de zijkant richten. Daarom kun je met deze flitser indirect flitsen. Dat kun je doen door het flitslicht te richten op een - bij voorkeur - wit vlak,  bij voorkeur een muur of plafond. Een andere lichte kleur kan ook, maar dat kan meer van het licht absorberen en een bepaalde kleur aan het licht meegeven. Je moet de flitser goed richten, zodat het licht terugkaatst naar het onderwerp. Doordat van een kleine lichtbron (de flitser) op een veel groter oppervlak is gekaatst (de muur bijvoorbeeld), is het licht nu veel meer verspreid. Hierdoor is het zachter en valt het veel gelijkmatiger op het onderwerp. Mooi, zacht licht.

Flitsintensiteit

Hoe sterk je je reportageflitser moet zetten, is onder andere afhankelijk van de afstand die het licht moet afleggen. Hoe groter de afstand, hoe minder licht het onderwerp zal bereiken. Wil je indirect flitsen op het plafond, maar is deze heel hoog? Dan zul je de intensiteit moeten verhogen. Is de afstand te groot om het onderwerp te bereiken? Dan kun je direct flitsen, maar op een lagere flitsintensiteit.

In principe zullen de meeste fotografen je het gebruik van je ingebouwde flitser afraden, maar er zijn hacks waarmee je het flitslicht zachter kunt maken. Een reportageflitser geeft je meer mogelijkheden. Ben je een beginner? Kijk dan eens of je een tweedehands op de kop kunt tikken, of huur er eens één.