Basiscursus: Experimenteren met sluitertijden - Deel 2

19 september, 2013 - 10:00

Door: Julian Huijbregts 7283

Zodra je met de handmatige instellingen van je camera gaat experimenteren gaat er een wereld vol nieuwe mogelijkheden open. Een belangrijke instelling is de sluitertijd. Met behulp van hele lange of juist hele korte sluitertijden kun je bewegingen op bijzondere manieren in beeld brengen. Wij laten je zien hoe en geven je tips voor spectaculaire foto’s.

Langere sluitertijden overdag

Overdag is er veel licht. Je camera heeft een korte tijd nodig om een goed belichte foto te maken. Je kunt niet zomaar een sluitertijd van een seconde of meer kiezen. Ook als je de iso-waarde op de laagste stand zet en het diafragma dichtdraait zal er nog teveel licht op de sensor vallen met een overbelichte foto als resultaat.

Tip: kermis

Op de kermis kun je uitstekend experimenteren met lange sluitertijden. De attracties bewegen vaak razendsnel, daardoor hoef je geen hele lange sluitertijden te gebruiken om beweging in je foto’s te krijgen. Bij een
snelle attractie levert een sluitertijd van 1/4e seconde al een flinke beweging op. Bij een langzamere attractie, zoals een reuzenrad, zul je een langere sluitertijd moeten gebruiken van een paar seconden om beweging goed in beeld te krijgen. Probeer ook eens een hele lange sluitertijd van tientallen seconden en kijk wat dat oplevert. De mooiste resultaten krijg je tijdens de schemering en in de avond, de felgekleurde lampen van de kermisattracties komen dan het beste tot hun recht.

Grijsfilters

Wil je toch overdag aan de slag gaan met lange sluitertijden, dan zul je het licht moeten tegenhouden. Hier zijn speciale filters voor; de zogenaamde grijsfilters, ook wel ND-filters (Neutral Density) genoemd. Er zijn grijsfilters die een vaste waarde aan licht tegenhouden, daarnaast zijn er variabele grijsfilters, waar je aan kunt draaien om de hoeveelheid licht die je tegen wilt houden te regelen.

De hoeveelheid licht die wordt tegengehouden wordt weergegeven in de naam van het filter. Een ND2-filter zorgt ervoor dat je sluitertijd verdubbelt, met een ND4-filter wordt de sluitertijd twee keer verdubbeld en met een ND8-filter moet je de sluitertijd drie keer verdubbelen. Fotografeer je overdag en is de langste sluitertijd zonder filter 1/50e seconde, dan kun je met een ND8-filter de sluitertijd omlaag brengen naar 1/6e seconde (1/50e > 1/25e > 1/13e, 1/6e).

Dat is nog niet lang genoeg om bijvoorbeeld golvend water mooi vlak te fotograferen, een variabel grijsfilter waarvan je de ND-waarde in kunt stellen is daarom handiger. Bij een variabel filter draai je aan een ring om in te stellen hoeveel licht tegengehouden wordt. Meestal ligt de variabele ND-waarde van deze filters tussen de 2 en 400. Daarmee kun je de sluitertijd tot negen keer verdubbelen. Is dat nog niet genoeg? Dan kun je meerdere ND-filters op elkaar stapelen om nog langere sluitertijden te krijgen.

Watervallen en snel stromende rivieren zijn uitstekende onderwerpen om vast te leggen met een snelle sluitertijd. Meestal kom je deze overdag tegen, een grijsfilter om het zonlicht tegen te houden is dan een vereiste om een sluitertijd te krijgen die lang genoeg is om het water een fluweelzachte uitstraling te geven.

Tip

Heb je (nog) geen grijsfilter en wil je toch experimenteren met lange sluitertijden, maar niet ‘s nachts fotograferen, trek er dan op uit tijdens de schemering. De sluitertijden die de camera dan nodig heeft zijn al flink langer dan ‘s middags overdag.